II
NGƯỜI LÀM SAO, NHÀ LÀM VẬY
Lão ở khu Marais, phố Filles Du Calvairen, số nhà 6. Nhà đó của lão. Cái
nhà đó đã dỡ đi và xây lại, số nhà có lẽ đã đổi rồi, ở Paris thường có những
cuộc “Cách Mạng” số nhà luôn. Lão ở một gian buồng rộng và cũ kỹ trên
tầng thứ nhất, một mặt nhìn ra phố, một mặt quay vào vườn; buồng căng đến
tận trần những tấm thảm Gobelins và Beauvais rất lớn dệt những cảnh diễm
tình cổ xưa; mấy chiếc ghế dựa cũng chạm trổ những hình đó thu nhỏ. Lão
che cái giường nằm của lão bằng một bình phong chín cánh sơn
Coromandel. Cửa sổ che những màn dài có nếp gấp rất đẹp mắt. Ngay dưới
mỗi cửa sổ có khoảnh vườn liền với cái cầu thang mười hai hay mười lăm
bậc, lão lên xuống son són. Bên cạnh buồng ngủ của lão có một phòng sách;
lão còn dành riêng một cái buồng nhỏ rất xinh, có treo một tấm thảm rất đẹp
bằng rơm kết hoa và dệt hình hoa huệ, những tù khổ sai ở dưới chiến thuyền
của vua Louis XIV đã dệt tấm thảm này cho một nhà quý tộc để hắn tặng
nhân tình của hắn. Lão Gillenormand quý cái buồng ấy và dùng làm nơi tiếp
nhân tình. Lão thừa hưởng tấm thảm của một bà dì họ ngoại, cũng thọ đầy
trăm tuổi. Lão từng có hai vợ. Lão có cái phong thái của hạng người nửa
triều thần tuy chưa hề chầu vua, nửa quan án, điều mà lão có thể làm. Khi
nào lão vừa ý, lão cũng vui vẻ và trìu mến. Thuở còn trẻ, lão thuộc các loại
đàn ông bị vợ lừa dối, nhưng được nhân tình gắn bó, vì lão là một người
chồng rất cau có và một người tình rất âu yếm. Lão rất sành về hội họa.
Trong phòng lão có một bức truyền thần tuyệt diệu không biết vẽ ai, của họa
sĩ Jordaens, nguệch ngoạc rất nhiều nét rườm rà như cây rừng. Bộ áo của lão
Gillenormand không phải kiểu Louis XV cũng không phải kiểu Louis XVI,
mà là kiểu Incroyables
thời kỳ Đốc Chính. Hồi Đốc Chính lão cho lão
còn trai trẻ lắm và ăn mặc rất đúng thời trang. Bộ áo của lão bằng dạ mỏng,
ve áo rộng, đuôi áo như đuôi cá thu, khuy lớn bằng thép. Quần ngắn và giầy
có khóa. Lão luôn luôn bỏ tay vào túi áo gilet. Lão nói một cách dõng dạc:
— Cách Mạng Pháp là một lũ côn đồ.
