III
SỰ CĂM PHẪN CHÍNH ĐÁNG CỦA MỘT ANH
PHÓ CẠO
Lúc này anh thợ cạo đang bận cạo râu cho một bác lính già đã chiến đấu
dưới cờ Hoàng Đế. Đó là người thợ cạo đã xua đuổi hai đứa bé và sau đó
Gavroche mở bụng mẹ voi đón vào. Họ nói chuyện với nhau. Dĩ nhiên anh
thợ cạo nói với các cựu binh về chuyện bạo khởi, chuyện tướng Lamarque,
rồi từ tướng Lamarque bắt sang Hoàng Đế. Từ đó nảy ra một cuộc nói
chuyện giữa thợ cạo và lính mà nếu Prudhomme nghe được chắc sẽ thêm
hoa hòe hoa sói vào và tra cho cái nhan đề: “Cuộc đối thoại của dao cạo và
gươm".
— Thưa ông, - anh thợ cạo nói, - Hoàng Đế cưỡi ngựa thế nào ạ?
— Kém. Ngài không biết ngã đâu. Cho nên chẳng bao giờ ngài ngã ngựa.
— Ngài có ngựa đẹp không? Chắc ngài phải có ngựa đẹp chứ?
— Ngày ngài đeo huân chương cho tôi, tôi có để ý đến con ngựa của
ngài. Đó là một con ngựa cái đua, trắng tuyền, tai xiêu, lưng trũng, đầu thon
có đốm đen, cổ rất dài, khớp gối chắc, sườn nở, vai chếch, mông khỏe. Cao
quá thước năm.
— Ngựa đẹp nhỉ, - anh thợ cạo kêu.
— Đó là ngựa riêng của Hoàng Đế.
Anh thợ cạo cảm thấy cần phải im lặng một chút khi nghe tiếng đó thì
mới đúng lễ. Anh làm thế, sau đó mới nói:
— Hoàng Đế chỉ bị thương có một lần thôi, phải không ông?
Người lính già trả lời với giọng lớn lối và bình tĩnh của người tai nghe
mắt thấy:
— Ở gót chân. Tại Ratisbonne. Tôi chưa hề thấy ngài ăn mặc đẹp đẽ như
hôm ấy. Sạch bong như đồng xu.
— Còn ông, thưa ông cựu chiến binh, chắc là ông bị thương nhiều lần?
— Tôi ấy à? Ái chà! Cũng chả lấy gì làm ghê gớm! Ở trận Marengo, tôi
bị hai nhát kiếm vào gáy, ở Austerlitz một viên đạn vào cánh tay phải, lại
