I
NHỮNG ĐIỀU BẤT NGỜ DƯỚI CỐNG
Jean Valjean đang ở dưới cống ngầm Paris. Xuống đấy, càng thấy Paris
giống như một biển cả. Hụp lặn trong đó cũng như trong biển có thể biến
mất như chơi.
Kể cái việc di chuyển ấy cũng kỳ lạ. Jean Valjean vừa ở giữa thành phố
vừa là đã ra ngoài thành phố. Chỉ một nháy mắt, vừa đủ để mở cái vung lên
rồi đậy ngay lại, Jean Valjean đã từ một nơi đầy ánh sáng bước vào một nơi
tối đen như mực, từ giữa trưa bước vào nửa đêm, từ náo động bước vào tĩnh
mịch, từ nơi sấm sét dồn dập bước vào cảnh tĩnh tại trong mồ. Cuộc biến đổi
còn kỳ diệu gấp mấy cuộc biến đổi trên phố Polonceau, Jean Valjean bước từ
một nơi vô cùng nguy hiểm đến một nơi tuyệt đối an toàn.
Rơi tõm một cái vào một cái hầm: Bỗng chốc mất hút dưới lãnh cung
thành Paris, rời một đường phố đầy rẫy chết chóc xuống một hầm mộ có sự
sống. Phút ấy thật kỳ lạ. Jean Valjean choáng váng mấy giây đồng hồ, người
như mất hồn. Cái bẫy cứu người vừa mới mở dưới chân ông. Lòng Trời
dường như lừa gạt dúi ông vào đấy. Cạm bẫy của Chúa mới phúc đức làm
sao. Tuy nhiên người bị thương vẫn im lìm, không động đậy. Jean Valjean
không biết là mình vác trên vai một xác chết hay một người còn sống.
Thoạt tiên ông thấy như mù cả hai mắt. Bỗng dưng chẳng trông thấy gì.
Trong khoảnh khắc, ông lại cảm thấy như điếc cả hai tai nữa, không nghe
thấy gì hết. Cuộc chém giết như một cơn bão táp điên cuồng đang diễn ra ở
trên đầu ông, cách mấy thước, chỉ còn là tiếng động đùng đục, mơ hồ, vì
cách một lớp đất dày, giống như tiếng rầm rì ở một nơi sâu thẳm. Ông cảm
thấy dưới chân ông, có cái gì rắn chắc, chỉ thế thôi; nhưng như thế cũng đủ.
Ông quờ một tay lên, rồi quờ tay kia; hai tay chạm phải vách tường ở hai
bên, nhờ thế ông biết rằng con đường hầm này hẹp. Ông thấy đường trơn,
biết là đá lát ướt sũng nước. Ông thận trọng đưa chân sờ soạng, sợ có hố, có
giếng chứa bẩn hay vực thẳm. Ông nhận thấy đá lát còn kéo dài. Một mùi
hôi thối bốc lên, ông đoán biết ông ở đâu.
Chỉ một lát sau, ông thấy mắt không mù nữa. Có một chút ánh sáng chiếu
