lại trước gốc cây đầu tiên gặp trên đường và đem tất cả tài hùng biện ra để
thuyết phục gốc cây đó. Mẹ Nhất thường ngày bị kỷ luật im lặng khống chế,
bụng đầy những giáo điều, đứng dậy nói thao thao như mở cống:
— Bên phải ta là Benoît, bên trái là Bernard. Bernard là ai? Là Tu Viện
Trưởng đầu tiên của Clairvaux. Fontaines De Bourgogne là cái xứ sở được
phúc Chúa vì là sinh quán của ngài. Cha ngài là Técelin và mẹ ngài là
Alèthe. Ngài đã bắt đầu ở Cîteaux và sau ở Clairvaux. Ngài đã được phong
Viện Trưởng do Giám Mục Guillaume De Champeaux địa phận Châlon Sur
Saône, ngài có bảy trăm tu sĩ tập sự và đã dựng 160 nhà tu. Người đã đánh
gục Abeilard ở hội nghị Sens năm 1140 và Pierre De Bruys và Henri môn đệ
của Pierre De Bruys và một loại lầm đường khác, bọn Apostoliques; ngài đã
khuất phục Arnault De Bresce, quật ngã như sét đánh Linh Mục Raoul; tên
đồ tể giết dân Do Thái; ngài khống chế cả hội nghị Reims năm 1184, ngài
làm cho Gilbert De La Porée, Giám Mục Poitiers và Eon De l’Étoile bị kết
án; ngài dàn xếp xích mích của các vua chúa, chỉ bảo cho vua Louis Le
Jeune, làm cố vấn cho Giáo Hoàng Eugène III, ghép vào quy chế giáo hội Le
Temple, kêu gọi thập tự viễn chinh, làm 250 phép màu trong đời mình và có
lần 39 phép màu trong một ngày. Benoît là ai? Là Thánh Tổ của Mont
Cassin, là người sáng lập thứ hai của Tính Thiêng của tu viện, là Basile của
giáo hội Phương Tây. Dòng đạo của người đã sản sinh 40 Giáo Hoàng, hai
trăm Giáo Chủ, năm mươi Thánh Tổ, một nghìn sáu trăm Tổng Giám Mục,
bốn nghìn sáu trăm Giám Mục, bốn Hoàng Đế, mười hai đế hậu, bốn mươi
sáu vua, bốn mươi mốt Hoàng Hậu, ba nghìn sáu trăm vị được phong thánh
và tồn tại từ một nghìn bốn trăm năm nay. Một bên Thánh Bernard, một bên
viên chức vệ sinh; một bên Thánh Benoît, một bên viên thanh tra lục lộ. Nhà
Nước, Sở Lộ Chính, Sở Tang Tế, luật lệ cơ quan Hành Chính, chúng ta
không biết. Bao nhiêu người sẽ phẫn nộ trước sự đối xử với chúng tôi. Họ
tước cả của chúng tôi các quyền hiến dâng cát bụi của chúng tôi cho Jésus
Christ! Vệ sinh của các anh là một bịa đặt của Cách Mạng. Chúa trời phụ
thuộc viên Cảnh Sát Trưởng! Thời thế như thế đấy. Im đi thôi, lão Fauvent.
Dưới trận mưa rào ấy, Fauchelevent rất lúng túng. Mẹ Nhất nói tiếp:
— Ai mà chối cãi được quyền chôn cất tu sĩ của các tu viện? Chỉ có bọn
tà đạo và bọn lạc đường phủ nhận nó thôi. Chúng ta đang sống trong một
