Nhà tu này cũng là một nhà tù, cũng thê thảm như cái nhà tù ông trốn
khỏi, nhưng ông không hề nghĩ rằng có sự giống nhau. Jean Valjean như
trông thấy lại những bức rào, những cái khóa, những chấn song sắt để cầm
giữ ai? Những thiên thần. Những bức tường cao vót trước kia ông thấy giam
cầm hùm beo; nay nó bao bọc đàn cừu vô tội. Nơi đây, người ta chuộc tội,
chứ không bị trị tội. Thế nhưng nó khắc khổ hơn, ảo não hơn, cay nghiệt
hơn. Những cô trinh nữ còn bị đè nén nặng nề hơn bọn tù khổ sai. Trước kia,
một cơn gió lạnh buốt xương đã làm tê cóng tuổi thanh niên của Jean
Valjean, cơn gió thổi qua cái hầm nuôi diều hâu căng lưới sắt, khóa xích sắt;
bây giờ, một cơn gió bấc tàn nhẫn hơn, đau đớn hơn, thổi qua chuồng chim
bồ câu.
Tại sao? Nghĩ đến tất cả những việc trên, toàn bộ tâm trí Jean Valjean
như chìm vào một nơi cao siêu huyền bí. Lòng kiêu ngạo tan đi trong những
suy nghĩ ấy. Ông tìm mọi cách tự kiểm điểm mình; ông tự thấy yếu hèn và
nhiều lần ông đã khóc. Tất cả những gì đi và ở cuộc đời của ông từ sáu tháng
nay đưa ông trở lại những lời khuyên nhủ thiết tha của Giám Mục: Cosette
dẫn dắt ông bằng tình người, tu viện bằng đức nhún nhường.
Đôi khi buổi chiều, lúc hoàng hôn, khi khu vườn vắng lặng, người ta thấy
ông quỳ giữa lối đi, bên cạnh nhà nguyện, trước cái cửa sổ mà ông nhòm qua
đêm ông mới vào đây. Ông quay mặt về phía bà đền tội đang phủ phục cầu
nguyện và quỳ gối trước bà ấy mà cầu nguyện. Hình như ông không dám
quỳ hẳn trước mặt Chúa.
Tất cả cảnh vật xung quanh, từ khu vườn yên tĩnh đến những bông hoa
thơm ngát, những đứa trẻ reo vui, những người đàn bà trang nghiêm, giản dị,
nhà tu lặng lẽ, tất cả thấm dần vào người ông. Tâm hồn ông cũng lặng lẽ như
nhà tu này, cũng thơm tho như những đóa hoa kia, cũng yên tình như khu
vườn, giản dị như các người đàn bà, vui tươi như đàn trẻ.
Và ông nghĩ là hai cái nhà của Chúa đã liên tiếp đón ông ở hai giai đoạn
gay go của đời ông, giai đoạn đầu khi tất cả mọi cửa đóng chặt và xã hội loài
người xua đuổi ông, giai đoạn thứ hai khi xã hội loài người lùng bắt ông và
nhà tù khổ sai chờ ông. Không có cái nhà trước, ông sẽ lại rơi vào tội lỗi,
không có cái nhà sau, ông lại rơi vào hình phạt. Cả trái tim ông dạt dào lòng
biết ơn càng yêu người thêm hơn nữa.
