9. Di sản man rợ
CHẾ ĐỘ BẢN VỊ VÀNG
Thời gian sẽ quay ngược trở lại và mang về kỷ nguyên của vàng.
JOHN MILTON, Buổi sáng ngày Chúa giáng sinh
SAU CHIẾN TRANH, có một quan điểm nhận được sự đồng
thuận rộng rãi trong cộng đồng giới chức ngân hàng rằng thế giới
phải quay lại với chế độ bản vị vàng càng sớm càng tốt. Niềm tin
gần như mang tính lý thuyết vào vàng với tư cách là nền tảng của
tiền tệ đã hằn sâu trong lối tư duy, là một phần lớn trong hành
trang trí tuệ của họ nhằm thiết lập cấu trúc trật tự của thế giới,
đến mức hầu như không ai có thể nghĩ ra một phương cách nào
khác khả dĩ có thể giúp tổ chức hệ thống tiền tệ quốc tế. Đứng
đầu ý thức hệ này, không ai khác, chính là Montagu Norman và
Benjamin Strong.
Trở ngại lớn nhất đối với công cuộc tái lập chế độ bản vị vàng là
núi tiền giấy mà ngân hàng Trung ương của các bên tham chiến
đã phát hành ra trong suốt cuộc chiến tranh. Xét riêng nước Anh
chẳng hạn. Năm 1913, tổng lượng tiền có mặt trong lưu thông trên
toàn quốc – bao gồm các đồng vàng và đồng bạc; giấy bạc do
Ngân hàng Trung ương Anh quốc và các ngân hàng thương mại lớn
phát hành; và bộ phận tiền tệ sinh sau đẻ muộn nhất, các tài khoản
ngân hàng – lên tới con số tương đương 5 tỷ đô-la. Lượng cung tiền
này, dưới nhiều thể dạng khác nhau, được đối ứng bởi tổng cộng
800 triệu đô-la vàng khối của nước Anh, đáng ngạc nhiên là chỉ có
150 triệu đô-la vàng nằm trong các két sắt của Ngân hàng Trung
ươ
ng Anh quốc, phần còn lại bao gồm các đồng vàng được lưu
