sinh mất mát quá đau đớn của đất nước, chính phủ Pháp từ chối
tăng thuế để chi trả các chi phí này, một mực ngoan cố bám lấy ảo
tưởng rằng rồi cuối cùng tất cả sẽ được bù đắp nhờ khoản bồi
thường chiến phí từ nước Đức. “Les Boches paieront” (Bọn Đức sẽ
phải trả) – là điệp khúc được nhai đi nhai lại suốt ngày đêm. Do đó,
cũng như nước Đức, Pháp còn dửng dưng chưa chịu kiềm chế tình
trạng thâm hụt ngân sách ngay lập tức; năm năm sau khi chiến
tranh kết thúc, mỗi năm chính phủ vẫn đều đặn đi vay tới 1 tỷ đô-
la.
Tình hình tài chính của nước Pháp còn thêm phần tồi tệ do nước
này có một hệ thống tài khoản công cộng thô sơ không thể tưởng nổi.
Mặc dù đất nước này vẫn tự hào về đội ngũ các thanh tra tài chính
luôn được ca tụng hết lời, song sổ sách kế toán của nó vẫn đầy rẫy
những lỗ hổng khổng lồ và dường như không một ai biết được chính
xác bao nhiêu tiền của đã được chi tiêu trong thời gian chiến tranh,
tiêu vào cái gì và do ai. Thậm chí ngay việc ước lượng các khoản vay
cũng là chuyện thiên nan vạn nan - năm 1922, một kiểm toán viên
phát hiện ra rằng tổng số trái phiếu phòng vệ quốc gia đã phát
hành đã bị đánh giá quá cao chừng 500 triệu đô-la. Các hoạt động
kiểm soát dòng tiền ra vào kho bạc phiến diện đến nỗi suốt thời
gian khủng hoảng xảy ra tiếp đó, trong một vụ lừa đảo không bao giờ
bị lật mặt, 150 triệu đô-la Trái phiếu phòng vệ quốc gia được phát
hành dưới dạng trái phiếu vô danh, và do đó không thể lần ra được
dấu vết, đã bốc hơi khỏi kho bạc một cách bí ẩn - nếu tính theo
thời giá bây giờ, đó sẽ là một vụ gian lận với trị giá 30 tỷ đô-la.
Song không giống như tổ chức tương nhiệm với mình bên Đức,
Ngân hàng Trung ương Pháp đã kiên quyết đòi lại quyền độc lập
cho mình sau chiến tranh và từ chối không dung túng cho chính
phủ thêm bất kỳ lần nào nữa. Mặc dù chính phủ Pháp vẫn có khả
năng vay mượn trên thị trường mở nhờ tỷ lệ tiết kiệm trong dân
