không dân chủ. Do những bất đồng cơ bản nói trên, chính sách
ngân hàng ở Mỹ đã nghiêng hết từ thái cực nọ sang thái cực kia.
Vào năm 1701, Alexander Hamilton, Bộ trưởng Tài chính Mỹ, đã
thiết lập ngân hàng Trung ương đầu tiên của đất nước này, Ngân
hàng Số một của nước Mỹ (the First Bank of the United States), mặc
dù phạm vi kiểm soát của ngân hàng này cũng không lấy gì làm
hoành tráng lắm, do thời ấy cả nước chỉ mới có vỏn vẹn bốn ngân
hàng. Năm 1811, hiến chương của First Bank bị để mặc cho đến khi
kết thúc thời hạn hiệu lực. Đến năm 1816, nước Mỹ thử lại một lần
nữa, xây dựng mới một tổ chức được biết đến như Ngân hàng Số
hai của nước Mỹ (the Second Bank of the United States). Năm 1836,
đảng Cộng hoà lại đổi ý và dưới thời tổng thống Andrew Jackson,
hiến chương của Second Bank cũng không được gia hạn thêm nữa.
Trong bảy mươi năm có lẻ tiếp đó, nước Mỹ vẫn tồn tại và thậm chí
còn phát triển thịnh vượng mà chẳng cần đến một ngân hàng
Trung ương, song cái giá phải trả là một hệ thống ngân hàng thô sơ,
phân tán và thiếu ổn định, thường xuyên chịu ảnh hưởng từ những
cuộc khủng hoảng và hỗn loạn chu kỳ.
Vào năm 1907, khi lần lượt các ngân hàng New York nối đuôi
nhau trở thành nạn nhân của các đợt đổ xô đi rút tiền, cộng đồng
tài chính lúc này chẳng có ngân hàng Trung ương nào để trông cậy
vào bèn nhất loạt tìm đến ngài J. Pierpont Morgan, nhà tư bản tài
chính kiệt xuất nhất trong thế hệ của mình. Ông đã sống qua
nhiều cuộc hoảng loạn hơn bất cứ chủ ngân hàng nào, thậm chí vào
năm 1895, ông còn ra tay cứu nguy cho cả chính phủ Mỹ khi nó đang
cận kề nguy cơ cạn kiệt kho vàng và mất khả năng thanh toán
những món nợ vay từ châu Âu. Mặc dù J. P. Morgan & Co rõ ràng
không phải là ngân hàng lớn nhất nước Mỹ, song bản thân Pierpont
Morgan đã xây dựng được cho mình uy tín và quyền lực phi thường,
cho ông quyền, thực chất là nghĩa vụ, chỉ huy khi các cuộc khủng
