- Nhà văn Kiêm Minh, nhà văn kiêm kịch tác gia Vũ Khắc Khoan, nghệ
sĩ thổi sáo Nguyễn Đình Nghĩa, nhà văn kiêm nhà báo Vũ Bằng, nhà báo
Trọng Tấu, nhà báo kiêm dịch giả Ngọc Thứ Lang, nhà thơ Hoàng Trúc Ly,
nam nghệ sĩ ca kịch cải lương Quang Minh, từng làm kép chánh đoàn ca
kịch Nam Hồng. Về sau, anh dọn về ở khít tiệm húi của ký giả Tùng Sơn, vì
lúc đó anh có vợ là nữ nghệ sĩ Huệ Chúc, cộng tác với đoàn Kim Chung, trụ
diễn thường trực tại rạp Olympic.
Xóm đình Phú Thạnh có đủ tứ đổ tường. Bài bạc ở sòng bà Tám Dừa
(đối diện với nhà Thuỵ Vũ), động nhà chứa ở gần miễu Năm Bà và gần nhà
danh hề Phúc Lai, tiệm nhậu của nghệ sĩ đờn kìm Ba Lan và liệm hút của
ký giả Tùng Sơn”.
Chúng tôi xin lỗi độc giả đi xa đề tài vì tài liệu của nhà văn Hồ Trường
An quá độc đáo, chúng tôi không thể viết bằng anh được, nên đành chép
nguyên văn. Một lần nữa xin cảm ơn người bạn văn đa tài nhưng khiêm tốn.
Các nhà giàu xưa ở Nam Kỳ không phải là một giai cấp đặc biệt trong xã
hội với những đặc quyền đặc lợi như xã hội phong kiến bên Ấn Độ hay giai
cấp quý tộc bên Âu Châu. Họ không có đặc quyền cha truyền con nối. Hễ ai
siêng năng làm lụng gặp cơ hội phát tài, trở thành nhà giàu, hưởng cuộc
sống sung sướng, được người đời trọng đãi. Trái lại có những nhà giàu, tới
thế hệ con cái chỉ biết ăn xài đến phá sản, rồi con cháu không còn cục đất
chọi chim. Đó cũng là chuyện thường. Nhiều gia đình tới ba bốn đời vẫn
còn lần rát, nhưng đến đời Việt Minh nổi dậy, cũng bị tận diệt.
Đó là chính sách trả thù và triệt hạ những nhà giàu, những kẻ may mắn
hơn mình của cộng sản. Vì không phải một giai cấp, nên không phải lúc nào
họ cũng đoàn kết, binh vực lẫn nhau. Ở thôn quê, nhiều điền chủ xích mích
nhau vì những mối bất hoà nhỏ. Đôi khi mối bất hoà ấy trở nên thù hận suốt
một hai thế hệ. Chẳng hạn trường hợp hai điền chủ ở Bến Tre: Ông Cả Đẩu
là người giàu nhứt làng Tân Hào, có mối hiềm khích với Chín Chỉnh, cũng
là người giàu nhứt làng Tân Thạnh kế bên. Cả hai gia đình này để lại một
giai thoại nói xấu nhau mà những người lớn tuổi ở Bến Tre còn có vị nhớ
