truyền miệng mà những người viết văn không được tự do thanh minh, dù
chính họ có lẽ cũng đã bị cám dỗ.
Tất nhiên đối với chúng ta, với những công cụ phân tích nguyên bản tốt
hơn, những mâu thuẫn, những sự đặt cạnh nhau vụng về không tương thích
của một bộ phận truyền thống đối lập với bộ phận khác, tất cả những lỗi rõ
ràng đó nối bật lên theo những cách mà họ có thể đã mắc phải chính ngay
trong thời đại của chúng ta. Nhưng khả năng xem xét câu chuyện này được
viết như thế nào qua thời gian chắc là không làm cho chúng ta không nhận
thấy thành tựu to lớn của nó: sự cố gắng viết sử đầu tiên của loài người, một
lịch sử có ý nghĩa rất sâu sắc vì toàn bộ nhân dạng của một ai đó đều gắn bó
với nó.
Đối với người cổ đại, tương lai luôn là sự lặp lại của quá khứ vì quá
khứ chỉ đơn giản là sự lặp lại trần tục của một vở kịch về thiên đường: “lịch
sử tự lặp lại” - chính điều đó là một sự lừa dối lịch sử, lịch sử là cái gì đó
không phải là lịch sử mà là thần thoại. Đối với người Do Thái, lịch sử sẽ có
quá nhiều những bài học đạo đức. Nhưng lời răn dạy không phải là lịch sử
tự lặp lại chính nó mà lịch sử luôn là một cái gì đó mới mẻ: một tiến trình
đang trải ra qua thời gian mà chiều hướng và sự kết thúc của nó không thể
biết, ngoại trừ tới một chừng mực nào đó, Chúa cho chúng ta vài manh mối
về những gì sắp xảy ra. Tương lai không phải là những gì đã xảy ra trước
đây; quả thực, thực tại duy nhát mà tương lai có thì vẫn chưa xảy ra. Chúng
ta không thể kiểm soát được tương lai; trong một ý nghĩa sâu xa, thậm chí
Chúa cũng không thể kiểm soát được tương lai bởi vì tương lai là trách
nhiệm chung của những ai đang tạo nên tương lai bằng hành động của họ
trong hiện tại. Vì lý do này mà khái niệm tương lai - lần đầu tiên - đưa ra lời
hứa hẹn, đúng hơn là chỉ giống như cái cũ. Chúng ta không bị kết tội, không
chắc chắn về số phận đã định trước, chúng ta hoàn toàn tự do. Nếu bất cứ
điều gì cũng đều có thể xảy ra thì chúng ta thực sự được giải phóng - được
tự do như những người nô lệ dân Do Thái khi họ vượt qua Biển Sậy.
Ý thức mới mẻ và diệu kỳ về thời gian này ngay lúc đầu đã không đột
ngột tấn công người Do Thái. “Những gì khởi đầu như lời kêu gọi của
