Nhưng thật ra, có phải não bộ trước hết là một cỗ máy tuyệt diệu,
một cây đại phong cầm phi thường mà người ta có thể biểu diễn vô số bản
nhạc không? Và nếu người ta nghĩ rằng cuộc đời của người nhạc sĩ còn kém
xa so với sự thông suốt cách đánh cây đàn này, ít ra con người cũng nên
nghĩ đến con số vô lượng của những phản xạ có thể được phát sinh từ hàng
tỉ tế bào não.
Và cuối cùng cho dù sự thật là gì đi nữa, chắc chắn có nhiều ý nghĩ
và hành động chỉ là những thói quen và phản ứng được thu thập mà thôi.
Chúng là những phản xạ có điều kiện của các tình huống xã hội, địa lý, tôn
giáo, đạo đức, gia đình, được thừa kế, được di truyền lại.
Nhưng chúng ta có phải đã thấy có hàng triệu người chỉ biết dạo vài
nốt nhạc trên cây đàn bao la kia không? Có phải chúng ta thấy họ “sống”
bằng những thói quen tinh thần, những tật, nỗi sợ hãi, ức chế, lo hãi của họ
không?
Và cây đàn của họ chỉ biết vang lên có vài ba nốt, vẫn là những nốt
đó mà thôi, trong khi khả năng của họ có thể biểu diễn được cả một bản
giao hưởng hùng vĩ… Tuy nhiên dù có bị chìm trong hàng vạn thói quen
tinh thần, có phải họ luôn hô hào sự tự do và trách nhiệm của họ và tự cho
phép mình phán xét người khác không?
Vì thế người ta mới nghiệm thấy tầm quan trọng đáng sợ của giáo
dục. Vì sự giáo dục cơ bản của đứa trẻ được đặt trên nền tảng của các ám thị
và phản xạ có điều kiện, và nếu sự truyền dạy không được thực hiện theo
đúng cách, một số lớn của chúng có nguy cơ sẽ bắt rể vĩnh viễn. Chúng ta
thấy nếu một phản xạ nào đó trở nên nổi trội hơn, nó sẽ ngăn cản sự thích
nghi thích hợp với các tình huống! Và một khi trưởng thành, con người luôn
chỉ đưa ra có mỗi một câu trả lời như một cây đàn được so dây cho chỉ một
bản nhạc mà thôi…
Created by AM Word
2
CHM
