quả của toa thuốc đó (luôn nghĩ đến điều tệ hại nhất), đến chừng đó chúng
ta hiểu nhiều hơn rồi đó.
Như thế, trong trường hợp này, đâu là nguyên nhân của trạng thái
suy nhược? Công việc làm à? Không. Việc học hành? Không. Các đơn
thuốc? Vẫn là không. Sự ngại ngùng? Các hoài nghi? Có phần nào. Bởi vì
chúng ta phải hiểu được cái tại sao của các lo âu ngại ngùng đó. Chúng ta
phải biết tại sao việc “viết một đơn thuốc” luôn làm cho ông Y phải hoảng
sợ như thế.
Sẽ rất dài dòng nếu phải làm một bảng phân tích chi tiết về trường
hợp của ông Y… Nhưng có một điều nổi cộm là: bất cứ mỗi trường hợp suy
nhược nào cũng phải được xem xét hết sức cẩn thận. Đôi khi người ta phải
trở lại thật xa về trước để tìm cho ra các tác nhân của nó.
Trạng thái kiệt sức thể chất không bao giờ đơn phương bộc phát,
nhưng trạng thái kiệt sức tinh thần thì thường xuyên hơn (chẳng hạn như
anh chàng sinh viên kia). Chúng ta sẽ thấy ở phần sau việc tập trung tư
tưởng trong một thời gian dài sẽ nguy hại đến chừng nào. Và việc cắt ngang
việc tập trung này bằng các trò giải trí là rất cần thiết đến mức nào. Tôi
không đưa ra đây “một lời khuyên” mà chỉ trình bày một đòi hỏi đơn giản
và cần thiết của bộ não.
Càng nguy hiểm hơn nữa là các trường hợp kiệt sức về cảm xúc, các
định kiến, các ám ảnh, tâm trí luôn nghiền ngẫm quanh một vấn đề duy
nhất. Người ta thường nói: “Hãy bỏ qua một bên các ý nghĩ đau buồn, các
nỗi u sầu đen tối. Hãy phản ứng lại sự mệt mỏi, sự chán nản, trạng thái kiệt
sức đi”. Tôi thấy lời nói này thú vị lắm nhưng tất cả các triệu chứng đó đã là
hậu quả của một tình trạng suy yếu! Đương nhiên con người sẽ không tìm
thấy niềm vui trong sự nghiền ngẫm u tối hay các ám ảnh.
Như thế, trước hết chúng ta phải tìm cho ra hang ổ tạo ra các ý nghĩ
đó. Và đó là nhiệm vụ của khoa tâm lý. Nhưng đó là một công việc cần phải
làm: bởi vì các ý nghĩ ác hại đó đến lượt chúng sẽ biến thành các nguyên
nhân, càng ngày càng trở nên nguy hiểm hơn và sẽ đưa con người đó đến
