Lão Wawrzon ngoan cố, vì lão tiếc tiền. Để theo vụ kiện, lão đã chi ra
khá nhiều tiền, vụ kiện cứ kéo dài mãi. Chi phí ngày một tăng. Cuối
cùng, lão Wawrzon thua kiện. Vì một con bò, chỉ có Chúa mới biết tốn
kém bao nhiêu; cuối cùng thì lão không có gì để thanh toán, người ta
giữ ngựa của lão, và vì sự ngoan cố kháng cự, người ta ra lệnh bắt giam
lão. Lão Toporek oằn người như con rắn, đúng vào lúc đó là vụ thu
hoạch lúa mì, do vậy cả sức lao động, cả sức kéo và xe cộ đều cần dùng
cho công việc. Lão lần lữa kéo dài, sau đó lại là những ngày mưa; lúa
mì của lão nằm từng đống ngoài đồng, lão nghĩ rằng chỉ vì một chút
thiệt hại ở cánh đồng cỏ ba chẽ mà cả gia sản còm cõi của lão bị hoài
phí, rằng lão đã mất chừng ấy tiền của, một phần gia súc, vụ thu hoạch
của cả một năm và rằng đến mùa xuân, có lẽ hai bố con đành gặm đất
mà sống hoặc phải đi ăn mày ăn xin.
Còn một điều nữa là trước đây, lão sống trong hoàn cảnh sung túc và
lão ăn nên làm ra, vì thế lúc đó, lão cảm thấy vô cùng tuyệt vọng và bắt
đầu uống rượu. Trong quán ăn, lão làm quen với một gã người Đức, kẻ
đi khắp các làng xã như để đặt món hàng sợi lanh, còn trong thực tế là
để gạ gẫm mọi người vượt biên ra nước ngoài. Gã người Đức kể cho
lão nghe những điều kì diệu và khó tin về nước Mĩ. Hắn hứa cấp số
ruộng đất lớn đến mức ở cả Lipince không có - và cùng với nó là rừng,
và cả đồng cỏ, mắt người nông dân chỉ còn biết trợn tròn. Lão tin và
không tin, nhưng gã Do Thái vào hùa với tay người Đức và nói rằng ở
đó chính phủ cấp đất cho từng người, “ai muốn bao nhiêu thì lấy bấy
nhiêu”. Điều đó gã Do Thái biết được từ người họ hàng của hắn. Chính
gã người Đức khoe tiền, số tiền lớn đến mức không chỉ mắt người nông
dân sáng ra mà mắt các điền chủ cũng chưa từng nhìn thấy bao giờ
trong đời. Người nông dân bị cám dỗ đến mức chấp nhận lời gạ gẫm.
Còn ở lại đây làm gì nữa? Vì một chút thiệt hại mà lão mất số tiền có
thể mướn một người làm công suốt đời. Liệu lão phải chịu mất mát mãi
ư? Liệu lão có phải cầm cây gậy ăn xin đuổi chó và hát dưới nhà thờ
“Hỡi Đức Mẹ đồng trinh, hỡi thần thánh Nhà trời”? - Từ đó sẽ chẳng có
