vậy với thân cây bị tàn phá, trên đó cứ vào mùa xuân lại nảy vài mầm
xanh nhợt nhạt. Thậm chí không cần nhìn qua cửa sổ, chỉ bằng một tai
ông cũng nhận biết được rằng gã Pawel, người gác cổng, đang quét
đường phố bằng chiếc chổi mới hay cũ của mình.
Và tại sao ông Mười Lăm Gdansk lại không biết mọi thứ đó cơ chứ,
khi đã từ hai mươi bảy năm nay, trong chính căn phòng này, dưới chính
ô cửa sổ này, ông có xưởng đóng sách của mình và đã hơn một phần tư
thế kỉ, đứng bên cạnh nó trong chiếc tạp dề bằng da, khi mà bàn tay
khô khốc, nổi đầy mạch máu, còn giờ đây đã hơi run rẩy, ép xuống
chiếc đinh vít bằng gỗ kẹp báo chí, thì đôi mắt dưới hàng mi rậm rạp,
nhô ra bạc trắng, vẫn nhìn vào con phố nhỏ ấy, con phố nằm lọt thỏm
trong thành phố lớn, có đời sống riêng giống như một thế giới biệt lập,
khép kín.
Những điều bí mật nhỏ nhoi của cái thế giới ấy ông Mười Lăm biết
kĩ càng. Ông biết, khi nào tăng, khi nào giảm chứng ho của viên công
chức già phòng lưu trữ hồ sơ, kẻ thường mang những tập sách dày cộm
bám đầy bụi bặm và hôi hám đến đóng bìa cứng; biết thỏi son môi của
gã luật sư có mùi gì khi hắn mang hồ sơ của ông trạng sư đến đóng
thành tập; biết khi nào cô Joasia từ chỗ bà cố vấn sẽ đến với yêu cầu
lắp vào sau tấm kính tấm bằng có hình thiên thần vàng óng và chàng
trai với bó hoa hồng trên tay sao cho thật đẹp mắt; biết khi nào anh sinh
viên sống trên tầng áp mái không ăn bữa trưa; biết cô gái ở kí túc xá sẽ
thở hổn hển chạy đến yêu cầu bọc cho cô những bài thơ của Czeslaw
Gawalewicz bằng giấy viết thư “màu xanh da trời với những sợi dây
vàng”.
Ông biết mọi thứ. Mọi thứ, những cái có thể nhìn thấy ở bên trái và
bên phải bằng con mắt xám đục, linh lợi, những cái có thể nghe thấy ở
bên trái và bên phải bằng một tai và những cái có thể vừa ngẫm nghĩ
hàng giờ đồng hồ, vừa gõ giống như con chim gõ kiến bằng chiếc búa
của thợ đóng sách, vừa làm bằng và cắt xén những tấm giấy, vừa dán
keo và khuấy bột màu.
