Tất cả những điều kể trên giải thích tại sao, trong năm 2013, khi cuộc
đấu đá chính trị về phương hướng của Ukraine ngày càng sôi sục, Moscow
đã trở nên quyết liệt.
Chừng nào một chính phủ thân Nga còn nắm quyền tại Kiev, người
Nga vẫn có thể tự tin rằng khu vực đệm của họ vẫn còn nguyên vẹn và được
canh giữ cho đồng bằng Bắc Âu. Họ cũng có thể chấp nhận ngay cả một
nước Ukraine trung lập có tính toán, nếu hứa không gia nhập Liên minh
châu Âu (EU) hay NATO và duy trì hợp đồng cho Nga thuê dài hạn cảng
nước ấm Sevastopol ở Crimea. Việc Ukraine phụ thuộc vào Nga về nguồn
năng lượng.cũng khiến cho lập trường ngày càng trung lập là điều có thể
chấp nhận được, cho dù có gây khó chịu. Nhưng một Ukraine thân phương
Tây với tham vọng gia nhập vào hai liên minh phương Tây khổng lồ, và đe
dọa quyền tiếp cận của Nga vào cảng biển Đen của họ ư? Một Ukraine ngày
nào đó thậm chí còn có thể là nhà của một căn cứ hải quân NATO ư? Điều
đó không thể chấp nhận được.
Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych đã cố bắt cá hai tay. Ông tán
tỉnh phương Tây, nhưng thần phục Moscow - vì thế Putin đã khoan dung với
ông. Khi ông gần như sắp ký một hiệp định thương mại lớn với EU, một
hiệp định có thể dẫn đến tấm thẻ thành viên, Putin bắt đầu quay sang gây
sức ép.
Với giới tinh hoa về chính sách đối ngoại của Nga, tư cách thành viên
EU chỉ đơn giản là cái vỏ bọc cho tư cách thành viên NATO, và với nước
Nga, việc Ukraine có tư cách thành viên NATO chính là một lằn ranh đỏ.
Putin gây sức ép lớn lên Yanukovych, đưa cho ông ấy một lựa chọn không
thể chối từ, thế là vị tổng thống Ukraine chuồn khỏi thỏa thuận với EU và ký
một hiệp ước với Moscow, do đó châm ngòi cho những sự phản kháng mà
kết cuộc là ông bị lật đổ.
