MÔI TRƯỜNG LÀ GÌ ?
Ít lâu nay, một số đông chính khách từ rất cao đến rất thấp ưa dùng
chữ « môi trường », có nhiều khi không cần nói cũng nói vì hình như họ
tưởng nói luôn đến chữ « môi trường » mới tỏ ra mình làm chánh trị và biết
sử dụng những danh từ mới để làm cho người ta kinh sợ. Theo một số
người thì họ hiểu môi trường là hoàn cảnh, là không khí (ambiance) và lấy
thí dụ : ông ở nhà quê, nhà quê là môi trường đem lại cho ông một tư tưởng
hiểu biết và yêu thương nhà quê ; còn nếu ông ở tỉnh thì tỉnh thành là môi
trường của ông. Vẫn theo các ông trên thì môi trường cũng tựa như câu
chuyện trái cam của Án Anh. « Cam ở nước Sở ngọt nhưng sang nước Lỗ
thì chua, người nước Sở chân thật hiền lành nhưng sang nước Lỗ thì thành
ra lưu manh, ăn trộm, ăn cắp ».
Sự thật, môi trường không có nghĩa như vậy. Môi là môi giới, trường
là công trường, là đất, môi trường không phải là hoàn cảnh, không phải là
không khí nhưng là một miếng đất, một nơi ở giữa hai bên, một hoàn cảnh
trong đó người ta hoạt động : Văn học là môi trường để cho người nghèo và
người giầu hiểu rõ cuộc sống, để cải tạo cuộc sống. Nhưng muốn có tác
dụng cải tạo hiện thực, văn học không thể là « anh hề nhai lại cuộc đời »
mà phải biết nhìn về ngày mai, phải mang một lý tưởng cao để có thể thúc
đẩy con người đấu tranh xây dựng một hiện thực mới ».
Danh từ môi trường mỗi ngày mỗi rộng nghĩa thêm ra và hiện nay
nhiều người hiểu theo nghĩa là một khung cảnh, một địa điểm, một nơi hoạt
động. Vì thế, ta đã thấy những câu như sau : « La culture se fait dans un
milieu liquide » mà dịch ra là « sự cấy diễn ra trong một môi trường lỏng ».
