minh bằng số đo mang tính chất khoa học của một cây nhiệt kế. Có điều khi
nghe ông cố vấn cung đình nói cười oang oang thỉnh thoảng người ta buộc
phải liên tưởng đến một người phát sốt; lối ăn nói của ông ta có cái gì đó
khiên cưỡng giả tạo: lúc nào ông ta cũng tỏ ra vui nhộn vô tư, bạo miệng
đến mức lộng ngôn, nhưng sao giọng nói vẫn pha chút gì gượng gạo, nhất là
cặp má tím xanh và đôi mắt ầng ậng nước như vẫn còn đang khóc thương bà
vợ thì càng không phù hợp với niềm vui quá cường điệu kia. Và Hans
Castorp nhớ đến những lời Settembrini nói về bệnh “trầm cảm” và “tật xấu”
của ông cố vấn, khi ấy ông ta còn gọi Behrens là “một tâm hồn bấn loạn”
nữa chứ. Đã đành Settembrini là một người ác khẩu, một gã ba láp, nhưng
chàng vẫn thấy khó có thể chọn ông cố vấn cung đình Behrens làm chỗ dựa
tinh thần cho mình.
Nhưng tất nhiên vẫn còn một đối tượng cân nhắc nữa là chính
Settembrini, thành phần chống đối, gã ba láp và “homo humanus” như ông
ta tự nhận, nhà sư phạm đã dùng những lời lẽ đao to búa lớn nhất phê phán
nhận định của chàng, rằng bệnh tật và dốt nát đi chung với nhau là một sự
mâu thuẫn và một tình huống trớ trêu trong cảm xúc con người. Ông ta thì
sao nhỉ? Liệu con người ấy có thích hợp không? Hans Castorp còn nhớ rõ,
trong những giấc chiêm bao sinh động lấp đầy giấc ngủ đêm đêm của chàng
ở trên này chàng đã bực tức đến thế nào trước nụ cười mỉa mai thâm thúy
dưới chòm ria vểnh lên của ông người Ý, và chàng đã cả gan gọi ông ta là
ông già quay đàn thùng ở chợ phiên, đã lấy hết sức bình sinh cố đẩy bật ông
ta ra khỏi chỗ này vì theo ý chàng ở đây ông ta là người nhiều chuyện và
chuyên quấy rối. Nhưng đó là trong mơ, chứ khi tỉnh giấc Hans Castorp là
một người khác hẳn, kém bản lĩnh hơn nhiều. Có lẽ khi tỉnh táo với đầy đủ ý
thức chàng lại thấy nên thử làm quen với tư duy mới lạ của Settembrini, với
những tư tưởng phê phán và nổi loạn, mặc dù đồng thời cũng rất thiểu não
và ba láp của ông ta. Settembrini tự nhận mình có thiên hướng sư phạm, rõ
ràng ông ta rất khoái dùng kiến thức của mình gây ảnh hưởng lên người
khác; và chàng trẻ tuổi Hans Castorp thì đang háo hức mở mang trí tuệ, sẵn
sàng tiếp thu ảnh hưởng - dĩ nhiên chàng không sẵn sàng đến mức nghe theo
