nói đúng hơn là khiến người ta bỏ rơi lẽ phải để đổi lấy một nỗi sung sướng
khá là vô nghĩa lý? Chúng tôi không hỏi tên thứ tình cảm này, vì cái tên ấy
chẳng ai còn lạ. Chúng tôi muốn bàn về tính chất đạo đức của nó - và phải
thú thật là không hy vọng sẽ nhận được một câu trả lời theo chiều hướng
tích cực. Trong trường hợp Hans Castorp sự suy đồi về đạo đức không dừng
lại ở chỗ loại trừ khả năng suy xét của lý trí, mà còn đi xa tới mức rập khuôn
theo lối sống của đối tượng làm mình say mê. Chàng muốn biết cảm giác khi
không cần giữ tư thế ngồi thẳng thớm bên bàn ăn, chàng thử ngồi ủ rũ lưng
còng xuống, và phát hiện ra rằng những cơ bắp nơi bàn tọa được thả lỏng
một cách vô cùng khoan khoái. Rồi bước tiếp theo chàng thử để kệ cho cánh
cửa tự động sập lại sau lưng, không mất công quay lại đóng làm gì nữa; và
cả hành vi này cũng tỏ ra vừa thuận tiện vừa đúng mực: thực ra nó cũng
chẳng khác gì cái nhún vai bất cần đời của Joachim mà chàng bắt gặp ngay
khi hội ngộ ngoài nhà ga, một cử chỉ mà từ hôm ấy đến giờ chàng đã chứng
kiến vô khối lần ở đa số những người trên này.
Nói trắng ra là lữ khách của chúng ta đã chết mê chết mệt Clawdia
Chauchat - chúng tôi mạo muội sử dụng khái niệm này mà không sợ có sự
hiểu lầm, vì theo ý chúng tôi tính chất đặc biệt của tình cảm ấy trong trường
hợp Hans Castorp đã được trình bày khá tường tận với quý độc giả từ trước
rồi. Nhớ thương man mác theo tinh thần bài hát “Với anh…” chắc chắn
không phải là đặc điểm mối tương tư của chàng. Vượt ra ngoài mức độ
thông thường, tâm trạng của chàng là một biến dạng của đắm say vô vọng và
đầy bất trắc, nóng lạnh khôn lường như một người sốt rét cấp tính hay như
một ngày tháng mười ở tầng khí quyển trên cao; tâm trạng ấy thiếu hẳn sắc
thái tình cảm đầm ấm là yếu tố có thể hạn chế những biểu hiện cực đoan.
Một mặt mối đam mê mãnh liệt ấy có đối tượng cụ thể khiến chàng trai trẻ
đôi khi mặt mày tái mét như người mất hồn, đối tượng ấy có thể là đầu gối
tròn trĩnh hay bắp đùi thon thả của Madame Chauchat, tấm lưng cong vồng
hay đốt sống cổ nổi gồ sau ót, hai cánh tay khép chặt o ép bộ ngực thiếu nữ
gọn gàng - tóm lại là thân thể Madame Chauchat, cái thân thể được thả lỏng
tuyệt đối và nhờ bệnh tật càng được nhấn mạnh, được đề cao, được vật chất
hóa thêm một bậc. Nhưng mặt khác tình cảm của chàng lại là một cái gì đó
