Ông Bộ trưởng nói tiếp:
“Tôi không hiểu nước Nhật. Nhưng nhiều người am hiểu đất nước này đã
nói với tôi rằng sự thua trận đối với họ đã lùi vào quên lãng. Có một hiện
tượng rất lạ: người Đức càng nói nhiều về chiến tranh bao nhiêu thì người
Nhật càng ít nói. hay không hề nói gì về chiến tranh. Làm như họ không
bao giờ tiến hành chiến tranh. Những ông già Nhật 70 tuổi ấy ! Hồi đó họ ở
đâu ? Đó là thời kỳ họ đã vùi chôn. Những người am hiểu nước Nhật nói
người Nhật oán trách quân đội và hệ thống quân sự, vì đã dẫn họ đến sự tủi
nhục. Đúng, đó là một dân tộc hùng mạnh, thông minh, khéo léo. Không có
nguyên liệu, thì nước Nhật thực hiện vai trò một dân tộc mạnh. Như người
Đức. Cả người Pháp cũng đang muốn làm như vậy”.
Nhưng làm sao có thể tin người Nhật, khi trở thành những nhà tư bản
kếch xù, họ lại không nghĩ đến một hình thức thống trị nào đó về kinh tế ?
Roger Fauroux đáp:
“Thống trị ư ? Nói thế là quá đáng. Đó chỉ có nghĩa là họ tiến hành chính
sách công nghiệp của nhà tư bản. Nước Nhật là một nước nghèo, rất nghèo.
Một nước nhỏ, hẹp, không có tài nguyên, không có dầu hỏa. Người Nhật có
sự nhạy cảm khác xa với phần còn lại của thế giới. Khác là vì từ lâu họ bị
cô lập và vì ngôn ngữ của họ rất khó học. Không có một dân tộc nào như họ
ở châu Á. Họ không hẳn là người châu Á mà họ là người Nhật. Từ đó, họ
cố gắng thiết lập một đường lối về xã hội công nghiệp. Với tôi, tôi không hề
nói “nước” Nhật. “Nước” Nhật không tồn tại. Đó là một xã hội công nghiệp
phát sinh từ đường lối công nghiệp, có nghĩa là khuếch trương, là lợi nhuận
tối đa, doanh số tối đa. Do đồng yên là đồng tiền rất mạnh, người Nhật hiểu
rằng cách cửa thị trường thế giới đã đóng lại. Cho nên, họ đầu tư vào Pháp
và ở các nơi khác. Điều này xưa cũ rồi còn gì. Các tập đoàn Pháp như
Péchiney, Rhône-Poulenc cũng đã hành động tương tự, với những phương
tiện thấp hơn khi đầu tư vào Mỹ. Đó là cách làm cổ điển. Duy chỉ có điều là
toàn bộ những việc ấy đã làm tăng thêm sức mạnh của Nhật Bản. Quả là họ
rất tốt. Và chẳng có gì khác”.
Hiện nay, phải chăng không nước nào trên thế giới có thể đơn độc đóng
vai trò “bá chủ kinh tế ?”.
“Không. Nhưng như vậy có nghĩa là người Nhật có thể hủy hoại. Họ
đang ở vào trường hợp như người Mỹ những năm 60 và 70 hoặc 75. Nghĩa
là có thể hủy hoại. Từ “hủy hoại” có vè quân sự. nhưng đó là những tình thế
cực kỳ đau khổ cho nhiều người như chúng ta. Không thể có sự cạnh tranh
cục bộ được. Đó không phải là những món ăn theo đơn đặt hàng. Anh chấp
nhận cạnh tranh, và lúc đó anh phải tự vệ, nghĩa là phải làm tốt hơn”.
Nước Nhật sẽ làm châu Âu hồi sinh
