I. Một nước Nhật tủi nhục
Sự bất hạnh trả lại cho con người những phẩm hạnh mà sự sung túc lấy
mất
E. Delacroix, nhật ký.
Ngày 15 tháng 8 năm 1945. Cái ngày ấy sẽ mãi mãi khắc ghi trong ký ức
của mọi người dân Nhật.
Lúc ấy là khoảng hơn bốn giờ chiều. Một cái tin sét đánh được những
người nghe đài đem truyền từ nhà này sang nhà khác suốt cả nước: Nhật
hoàng Hirohito đã chấp nhận đầu hàng. Chính Tenno, thiên tử, thiên hoàng,
dòng dõi của nữ thần mặt trời Amaterasu… đã công bố điều đó với thần dân
mình. Điều không thể hình dung đã diễn ra ! Điều không thể tưởng tượng
nổi đã trở thành hiện thực ! Đế quốc Mặt trời mọc, vốn ấp ủ giấc mơ thống
trị toàn châu Á, nay đành cúi đầu bại trận. Giọng của “Thiên hoàng” được
cả nước Nhật tôn kính vang lên đĩnh đạc và nghiêm trọng:
“Sau khi đã suy nghĩ chín chắn về những xu hướng chung của thế giới và
về các điều kiện hiện nay của Đế chế chúng ta, Trẫm, với tư cách Hoàng đế,
quyết định giải quyết tình hình hiện nay bằng một biện pháp không bình
thường. Trẫm đã ban lệnh cho chính phủ công bố với bốn nước: Hoa Kỳ,
Anh, Trung Quốc và Liên Xô rằng, Trẫm đã chấp nhận các lời lẽ trong bản
tuyên bố của họ”.
Tất cả đều đã rõ. Chiến tranh đã kết thúc. Nước Nhật bất khả chiến bại
đã phải cúi đầu. Lòng kiêu hãnh điên cuồng của một dân tộc đã bị bẻ gãy.
Con sư tử đã phải quỳ gối. Đồng minh đã thắng. Khắp nơi, dân Nhật đã
khóc ròng. Giới quân sự thì tuyệt đại đa số đã tuân theo lệnh của hoàng đế,
nhưng hàng chục sĩ quan cao cấp đã mổ bụng tự sát. Thà harakiri còn hơn
chịu nhục nhã. Thà chết còn hơn bị mất mặt.
Bởi lẽ tuyên bố Postdam đã rành rành: Nước Nhật chấp nhận đầu hàng
vô điều kiện. Đất nước sẽ bị quân đội Hoa Kỳ chiếm đóng. Chính phủ sẽ bị
phân rã và đặt dưới sự kiểm soát của Hoa Kỳ. Các tướng lĩnh quân sự có
trách nhiệm về cuộc chiến sẽ bị đưa ra xét xử.
Lệnh đầu hàng đã được ký ngày 2 tháng 9 năm 1945 trên chiến hạm
“Missouri” của Hoa Kỳ đậu trong cảng Tokyo. Tướng Mc Arthur là ông chủ
mới của nước Nhật. Điều khủng khiếp nào đã buộc Nhật hoàng phải chấp
nhận điều không thể chấp nhận ấy ? Để quân đội Thiên hoàng phải chịu
đựng điều không thể chịu đựng được ? Và để mỗi người dân Nhật phải gánh
chịu những điều không thể gánh chịu được ?
