Karabakh và Nakhichevan thì lại chuyển cho nước cộng hòa Aderbaigian mới
được thành lập. Tất nhiên sự thật đó ai cũng biết nhưng nói ra thì nguy hiểm,
có thể phát sinh vấn đề. Công tước cố gắng kích động chúng tôi cởi mở và
ngay lập tức báo cho trưởng khoa hoặc chi bộ đảng về những tâm lý dân tộc
không lành mạnh trong sinh viên. Tính cách bột phát, không kiềm chế đã
mang lại cho tôi không ít rắc rối, tạo ra những tình huống xung đột.
Những chuyện ấy bằng cách này nọ đã đến tai an ninh vốn đã rất muốn vô
hiệu hóa một nhóm dân tộc chủ nghĩa hoặc bất đồng chính kiến nào đó, nhất là
có chạy ra nước ngoài. Ngoài ra, bố tôi hàng ngày khuyên nhủ rằng tôi là đối
tượng rất thuận tiện cho các nhân viên an ninh dũng cảm. Mọi dấu hiệu sờ sờ:
bố nhà lý luận, ông ngoại - kẻ thù chưa gục bị đi đày 15 năm, bản thân tôi kết
bạn thân thiết với cô gái có bố mẹ đã chính thức đề nghị cho họ ra khỏi “thiên
đường” xô viết… Đầu tôi xoay quanh những chuyện đó trên đường tới chỗ
trưởng khoa.
Trong phòng tiếp khách ngồi bên cạnh Bí thư chi bộ là một thanh niên
người Nga mắt xanh mà tôi nhận ra là một nhân viên an ninh KGB hoạt động
trong trường. Chúng tôi đã quen biết, có chào hỏi bắt tay nhau. Sự hiện diện
của anh ta làm tôi lo lắng, nhưng không thấy lý do gì đặc biệt. Có thể, trong
lúc tranh luận, tôi đã biểu hiện một sai lầm tư tưởng thô thiển? Ít khả năng, và
cũng không chứng minh được. Không ai đưa ra những bằng chứng như thế, kể
cả Chỉ điểm (trong nội bộ chúng tôi gọi Công tước như vậy). Hay là chuyện
liên quan tới Mari? Cũng ít khả năng. Hay người ta muốn tuyển mộ mình? Giả
thiết không đứng vững trước phê phán: tất cả đều biết tôi là người bột phát,
gay gắt, không né tránh xung khắc và rất cao ngạo. Tất cả những tư chất ấy
chống chỉ định đối với công việc âm thầm, không thanh cao, nói thẳng ra là đê
tiện, như vậy. Với lại vắng tôi thì vẫn đầy những kẻ chỉ điểm như Công tước,
họ sẽ rất nhiệt tình phấn khởi bắt tay vào công việc tới mức còn phải làm yên
họ, họ sẽ tố giác hết. Vậy thì cái gì đây? Tất cả chúng tôi từ nhỏ đã nghe nhiều
về các đại diện của cơ quan an ninh quốc gia nên bất kỳ cuộc gặp nào với họ
đều gây nên những cảm xúc mạnh mẽ, và tôi nghĩ đi nghĩ lại các phương án có
khả năng.
Bí thư Chi bộ, một cô gái tên Liđa, là láng giềng gần nhà tôi và người quen
tốt bụng - tôi học cùng với cô ấy và người chồng ở năm thứ nhất trong phân
