ÔNG CỐ VẤN - Trang 201

ký khán, thì tổng thống ký ở ngoài lề như là bút phê vậy.
Bản thông cáo dược phổ biến tức thời và rộng rãi khắp nơi. Nhưng cuộc
đấu tranh của Phật giáo không phải vì vậy mà lắng xuống. Hơn một trăm
tăng ni biểu tình trước tòa đại sứ Mỹ, yêu cầu chính phủ Mỹ và các nước tự
do phải dùng áp lực với chính quyền Việt Nam cộng hòa thực thi đúng đắn
bản thông cáo. Và sau đó, một số tăng ni lại kéo về chùa Xá Lợi mở đầu
một cuộc tuyệt thực...
5.
Vụ tự thiêu của nhà sư Thích Quảng Đức đã tác động nhiều tới Diệm. Diệm
trở nên thẫn thờ, lầm lỳ và nhiều khi lộ rõ sự bối rối. Nhu không thể cứ
đứng ngoài cuộc, phải nhảy vào để chèo chống.
Bọn mật vụ của Nhu và của Cần đã thu được nhiều bằng chứng lãnh sự
quán của Mỹ ở Huế thường xuyên liên hệ với các thầy ở chùa Từ Đàm,
CIA của Mỹ ở Sài Gòn luôn luôn đi lại chùa Xá Lợi. Nhu không chủ
trương nhân nhượng.
Chính quyền Việt Nam cộng hòa ra lệnh trục xuất bác sĩ Eric Wuff, người
đã cung cấp những bức ảnh về cuộc đàn áp trong ngày Phật Đản tại Huế,
mà Nhu khẳng định là một gián điệp đôi của CIA. Để răn đe những kẻ đang
âm mưu chống đối, Nhu thúc đẩy mở phiên tòa quân sự xét xử những
người tham gia vào vụ đảo chính tháng 11-1960, đã bị giam giữ gần ba năm
qua.
Phiên tòa quân sự mở vào ngày 5 tháng 7, xét xử 19 quân nhân và 34 nhân
sĩ bị can. Sang ngày thứ hai, Nguyễn Tường Tam, tức nhà văn Nhất Linh,
một bị can, uống thuốc độc tự tử. Phiên tòa kết thúc ngày 12, với hai án tử
hình rơi vào hai nhân vật tại đào. Ủy ban Liên phái đã nhanh chóng vận
động giới trí thức và sinh viên biến đám tang nhà văn Nhất Linh thành một
cuộc biểu dương lực lượng đông đảo chống chế độ Diệm.
Ngày 15 tháng 7, Nolting, đại sứ Mỹ ở Sài Gòn gợi ý Diệm lên Đài phát
thanh tuyên bố nhân nhượng với Phật tử để làm dịu sự phẫn nộ của quần
chúng. Diệm từ chối.
Năm nhà sư, cả nam lẫn nữ, ở Sài Gòn và những thành phố khác tiếp tục
theo nhau tự thiêu. Những nhà sư tuyên bố sẽ tự thiêu để phản đối chính