T
rong cuộc đời mình, tôi đã tận hưởng trọn vẹn hai năm binh yên ở
California.
Thư riêng của Phạm Xuân Ẩn gửi Rosann và Rich Martin,
ngày 13 tháng 12 năm 1961 (1)
TỐI THỨ BẢY ngày 12 tháng 10 năm 1957, người đàn ông 30 tuổi
Phạm Xuân Ẩn đặt chân xuống California. Đến được đây đối với ông thật là
may mắn sau khi hồ sơ của ông từng nằm chết dí trong các văn phòng quan
liêu của cơ quan xuất nhập cảnh Việt Nam.(2) Trong tuyệt vọng, Ẩn gọi
điện thoại tới một người anh em họ làm việc cho người em út của Ngô Đình
Diệm là Ngô Đình Cẩn, lãnh chúa miền Trung, để hỏi xem có giúp giải
quyết được không. Hồ sơ của Ẩn được chuyển lên bác sĩ Trần Kim Tuyến
kèm chỉ thị phối kiểm với phía Mỹ về tính cách và lòng trung thành của Ẩn.
Chỉ cần sự tiến cử của Lansdale cũng đủ để Tuyến sắp xếp giải quyết hồ sơ
cho Ẩn, khai thông hành trình tới nước Mỹ. Từ giờ phút này, cuộc đời của
điệp viên Cộng sản Phạm Xuân Ẩn và một trong những nhân vật chống
cộng kịch liệt nhất, bác sĩ Trần Kim Tuyến, vĩnh viễn hòa lẫn vào nhau.
Tuyến là Giám đốc Sở Nghiên cứu Chính trị và Xã hội thuộc Phủ Tổng
thống, được gọi tắt theo kiểu James Bond là SEPES(*). Đóng trong tòa nhà
nằm ngay khuôn viên Phủ Tổng thống và báo cáo trực tiếp cho người em
trai của Diệm, cố vấn Ngô Đình Nhu, cơ quan này có quan hệ gần gũi với
CIA và nhân viên chỉ bao gồm toàn những người trung thành với Nhu và
Tuyến. Cơ quan tình báo và an ninh thuộc Phủ Tổng thống này là một đội
cảnh sát mật vụ có thể vươn vòi bạch tuộc ra mọi ngõ ngách ở Nam Việt
Nam.(3) Xuất thân từ một gia đình Công giáo chống Cộng nổi trội tại Phát
Diệm, một giáo xứ ở miền Bắc, Tuyến là một người được anh em họ Ngô
thu nạp từ sớm.(4) Nhu đã sớm đánh giá Tuyến là “một con người có đầu
mối liên lạc ở mọi ngóc ngách của xã hội Việt Nam để có thể thành công
trong mọi chiến dịch, dù lớn hay nhỏ”. (5)
Nếu có điểm gì đó khả dĩ được coi là tích cực trong vụ rắc rối về thị
thực thì đó chính là vấn đề gia đình. Việc phải trì hoãn ngày rời Sài Gòn đã
giúp Ẩn được ở bên cha khi người cha trút hơi thở cuối cùng trên đôi tay
