Thật khó mà không đồng tình với kết luận rằng nhiều người chết bởi
sự thành công của điệp viên bậc thầy này, nhưng tôi nghĩ cơn giận ấy đã
làm mờ đi sự thực là Ẩn chiến đấu để bảo vệ đất nước của ông. Wendy
Larsen, người từng có thời gian ở gần Ẩn khi chồng bà, ông Jon, là trưởng
văn phòng của Time, đã viết thư cho tôi rằng, “Tôi muốn nghĩ về việc nếu
tình hình đảo ngược, tôi có lẽ chỉ thể hiện được một phần trăm lòng dũng
cảm mà Ẩn đã dành cho đất nước của ông ấy”. Sau khi biết tin Ẩn qua đời,
Jill Owings, con gái của Mills Brandes, đã viết cho tôi về “sự ra đi của một
trong những người bạn thân nhất của gia đình. Tôi không hề ngạc nhiên
rằng lòng trung thành trên hết của ông Ẩn là dành cho đất nước của ông.
Chúng ta sẽ không làm như vậy ư?”
Ông Ẩn đã sống đủ lâu để được chứng kiến một chương mới trong
quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam. Thực ra, ông đã trở thành một phần trong
tiến trình hòa giải rộng lớn hơn giữa hai kẻ cựu thù, và tới đây tôi tin rằng
cuộc đời của Ẩn đã trở về nơi xuất phát. Khi nhiệm kỳ đại sứ của Raymond
F. Burghardt kết thúc, ông Ẩn được mời tới dự tiệc chiêu đãi để chào đón
ngoại giao đoàn mới và chia tay ngài đại sứ sắp mãn nhiệm. Vài ngày trước
khi sự kiện diễn ra, ông Ẩn bị chú chim cắt nuôi ở nhà cắn nên không dự
được, Hoàng Ân đã thay mặt gia đình tới.
Khi ngài đại sứ biết chuyện Ẩn phải nằm nhà, ông đã yêu cầu tài xế
chở mình tới để chào tạm biệt với tư cách cá nhân. “Tôi không muốn rời
Việt Nam mà không chào tạm biệt ông Ẩn”, Đại sứ Burghardt nói với tôi.
“Câu chuyện, cuộc đời của ông ấy quả thực không thể tin được, nhưng còn
hơn thế, ông là một biểu tượng quan trọng trong quan hệ hữu nghị mới giữa
hai đất nước chúng ta. Và con trai ông ấy cũng là một nhân vật rất đáng chú
ý”.
Vài tuần sau, Tổng lãnh sự Mỹ tại Thành phố Hồ Chí Minh Emi Lynn
Yamauchi đã ăn Tết truyền thống của Việt Nam với gia đình Ẩn. “Chúng tôi
muốn bà ấy, với tư cách một người bạn, đến chung vui cùng một gia đình
Việt Nam điển hình vào dịp này trong năm”, Hoàng Ân nói. “Hiểu văn hóa
và truyền thống của nhau là rất quan trọng”.
