Nam, nhưng điều đó là bởi Việt Nam lúc bấy giờ là con tốt trên bàn cờ
chiến tranh lạnh. Các nhà hoạch định chính sách của Mỹ không hề quan tâm
tới lịch sử và con người Việt Nam, họ chỉ quan tâm đến những khái niệm
hiệu ứng domino và chính sách ngăn chặn nếu để mất Việt Nam. Chính
sách (của Mỹ) đã được hoạch định bởi những con người bị bịt mắt, không
nhìn thấy điều mà người Việt Nam mơ ước. Phạm Xuân Ẩn là người trong
cuộc và ông đã giúp tôi hiểu rõ điều đó. Mối lần tôi đến thăm Bức tường
tưởng niệm cựu chiến binh Việt Nam tại Washington, DC, hay rất nhiều đài
tưởng niệm, nghĩa trang ở Việt Nam, tôi lại nhớ về nỗi buôn đau và tấn bi
kịch ấy. Mỗi lần tôi nghe từ “chất độc da cam”, tôi lại cảm thấy tuyệt vọng
về những tổn thương mà chất độc đó đã gây ra cho những người đang sống
và những đứa trẻ vô tội sắp chào đời. Tôi đã kể câu chuyện này trong cuốn
sách mới của tôi mà sắp tới đây First News sẽ dịch và xuất bản ở Việt Nam:
ZUMWALT: Chinh chiến & Hành trình Cuộc đời của Đô đốc Hải quân Mỹ.
Jr. Zumwalt là người đã ra lệnh rải chất độc cam xuống Đồng bằng sông
Cửu Long để bắt đầu chiến dịch rải hóa chất này và rồi ông cũng đã hứng
chịu bi kịch khi người con trai của ông chết do phơi nhiễm chất độc da cam.
Về sau, ông đã làm việc không mệt mỏi, đại diện cho các cựu chiến binh và
gia đình họ ở hai nước, để nêu lên yêu cầu phải giải quyết những tốn
thương đã gây ra.
- Gần bốn thập niên sau cuộc chiến, bài học nào từ câu chuyện của
Điệp viên hoàn hảo mà chúng ta có thể học để hướng tới hòa giải?
Tôi hy vọng nhiều thanh niên Việt Nam sẽ có được cơ hội như Phạm
Xuân Ẩn đã từng - tới Mỹ học và hiểu được lòng tốt và sự sáng tạo của
nhân dân Mỹ cũng như những giá trị của chúng tôi. Tại Mỹ, cũng như ở
Việt Nam, nơi ông làm việc với các nhà báo đồng nghiệp, Ẩn đã tiếp thu
được những giá trị và học được một lối tư duy vốn đã trở thành một phần
của con người ông. Lời khuyên của tôi cho tất cả đó là hãy đón lấy các cơ
hội để giao lưu và tìm hiểu các giá trị của chúng tôi. Chiến tranh đã qua.
Việt Nam đã trở thành điểm đến của rất nhiều người Mỹ, thường là các cựu
chiến binh trở lại đây để tìm kiếm câu trả lời. Tôi đã đưa nhiều cựu chiến
binh trở lại Khe Sanh vì mục đích đó. Tôi đã gặp hình ảnh những người đàn
