tôi được tham dự: Năm 1995, ngay sau khi Tổng thống Bill Clinton tuyên
bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam, thì một trong những
sứ giả sớm nhất từ Mỹ qua Việt Nam là những cựu tình báo OSS (tiền thân
của CIA). Họ đã có mặt tại Hà Nội vào tháng 9 năm 1995 để gặp lại những
đồng minh cũ là các chiến sĩ Việt Minh và kỷ niệm nửa thế kỷ thành lập
Hội thân hữu Việt-Mỹ ra đời ngay sau khi nước Việt Nam Độc lập. Những
cựu tình báo OSS này đâ nhảy dù xuống Việt Bắc (7-1945) để cùng đứng
trong Đại đội Việt-Mỹ xuất quân từ gốc đa Tân Trào (14-8-1945) đi đánh
phát xít Nhật lúc đó đang chiếm đóng Đông Dương, khởi động cho cuộc
Cách mạng tháng Tám… Họ còn được gặp lại Đại tướng Võ Nguyên Giáp
đã từng là Tư lệnh của Đại đội Việt-Mỹ (Đại đội trưởng là Đàm Quang
Trung và Thiếu tá A. Thomas là cố vấn)
Đáp lại, vào tháng 7 năm 1997, các cựu chiến sĩ Việt Minh lại có mặt ờ
New York để gặp lại các đồng minh Mỹ của mình với sự chứng kiến của
các nhà sử học quốc tế. Kết thúc cuộc gặp gỡ Việt-Mỹ, tại “Nhà Châu Á”
(Asia House) một cuộc “giao lưu” được tổ chức mà cử tọa tham dự ngoài
các nhân chứng lịch sử, quan chức ngoại giao và giới sử học còn có nhiều
khán giả là hội viên hoặc những người mua vé đến dự mà chiếm số lượng
đông nhất lại là các quan chức và nhân viên CIA đương nhiệm. Họ nói rằng
đến đây dự để hiểu vì sao Hồ Chí Minh lại thiết lập được quan hệ đồng
minh với Mỹ mà trước tiên là với cơ quan tình báo chiến lược của Mỹ trong
Đại chiến II. Và có một sự thật mà chinh các bạn Mỹ cho là hiển nhiên, đó
là việc sau này khi lịch sử và thời cuộc lại đặt Mỹ và Việt Nam của Hồ Chí
Minh ở hai chiến tuyến đối lập nhau trong một cuộc chiến tranh kéo dài và
khốc liệt thì dường như tất cả những thành viên OSS này đều không thù
địch với Hồ Chí Minh và có người còn quyết liệt chống lại cuộc Chiến
tranh của Mỹ tiến hành ở Việt Nam.
Câu chuyện thứ hai, là lần Thủ tướng Phan Văn Khải dừng chân tại
thành phố Boston trước khi kết thúc chuyến thăm Mỹ vào tháng 6 năm
2005. Trong buối dạ tiệc, Cựu Thượng nghị sĩ Mc Govern, người đã thất bại
trong cuộc tranh cử tổng thống với R. Nixon năm 1972 đã tuyên bố trước
cử tọa rằng: Sự kiện ngày hôm nay cho thấy các cử tri của Bang
