PHAN CHÂU TRINH - Trang 102

có, nhưng đứng trước ngôi nhà số 6 Villa des Gobelins, Nguyễn An Ninh
thầm hiểu chủ nhân ngôi nhà này không phải tay vừa.
Trong khi chờ đợi người nhà ra mở cổng, Phan Châu Trinh cho biết đây là
một trong những người Việt Nam thành đạt ở Pháp. Tên ông là Phan Văn
Trường, quê ở Hà Đông (nay là làng Đông Ngạc, huyện Từ Liêm, Hà Nội),
đỗ tiến sĩ Luật khoa Pháp, hiện là trạng sư có tiếng ở Paris, tham gia giảng
dạy tại một số trường Đại học ở Pháp, nhưng không giàu tiền của, có tinh
thần yêu nước thương nòi, đáng tin cậy.
Qua sự giới thiệu của Phan Châu Trinh và qua trao đổi, Phan Văn Trường
khen Nguyễn An Ninh có kiến thức, nói tiếng Pháp rất chuẩn đủ khả năng
vào học những trường đại học nổi tiếng ở Paris.
Phan Châu Trinh mừng lắm, nói:
- Anh cố gắng giúp cho cháu. Annam sau này rất cần những người có chí
như vậy.
Phan Văn Trường dựa người ra ghế, cười vui nói:
- Cụ lại khách khí với tôi rồi. Đây không phải là trách nhiệm của chúng ta
thì trách nhiệm của ai ? Cụ yên tâm. Tôi rất mến chàng trai trẻ này.
Phan Văn Trường giới thiệu Nguyễn An Ninh đến Bordeaux, nơi có nhiều
sinh viên các nước thuộc địa theo học, để xin chứng chỉ tú tài mà Nguyễn
An Ninh được miễn chuẩn ở Annam. Sau đó, Phan Văn Trường đưa
Nguyễn An Ninh đến Đại học Sorbonne xin học ngành luật như ý định từ
quê nhà.
Nguyễn An Ninh mừng lắm, biết là đã tìm đúng người đúng việc rất cần
cho những năm học hành ở xứ người.
Việc học của Nguyễn An Ninh ngày một tấn tới. Nguyễn An Ninh không
chỉ nghiên cứu về luật mà còn cả về văn chương, triết học. Phan Châu
Trinh rất thích trao đổi và chỉ vẽ thêm những hàm nghĩa trong tứ thư, ngũ
kinh để Nguyễn An Ninh có cơ sở so sánh. Ông cũng thường dẫn Nguyễn
An Ninh theo trong những lần nói chuyện với bà con người Việt ở Pháp.
Với những quan chức người Pháp, Nguyễn An Ninh như là một phiên dịch
riêng của Phan Châu Trinh.
Những ngày này, Nguyễn Tất Thành cũng thường đến trao đổi công việc