Vu gia
Phan Châu trinh
Chương 11
Phan Châu Trinh đưa con trai đi thăm bạn bè và dạo phố, một phần để cho
con mở rộng tầm nhìn, một phần có điều kiện dạy cho con những điều hơn
lẽ thiệt, nhất là đừng quên gốc gác ông cha. Phan Châu Trinh nói:
- Mai này, con thành đạt, trở thành bác sĩ, kỹ sư, tiến sĩ gì đó cũng tốt và trở
thành công dân Pháp cũng không ai nói gì, miễn sao con sống cho ra sống,
cho đúng nghĩa một con người. Nhưng dù ở đâu, dù làm gì cha chỉ mong
con nhớ mình là người Việt Nam, dòng máu đang luân chuyển trong người
con là máu Việt Nam, máu Quảng Nam quê nhà. Trước khi con làm việc gì
đó thì con phải nghĩ, làm việc này có ảnh hưởng gì đến danh dự ông cha
hay không, có xấu hổ với xóm làng, với tổ tông hay không. Và nếu lấy
lương tâm không cắn rứt thì làm, bằng ngược lại thì thôi. Cha mẹ chỉ sinh
ra con và cho con đến trường, dạy thêm con những gì cha mẹ cho là đúng là
hay, nhưng con phải đi bằng chính đôi chân của mình. Cha mẹ chỉ có mỗi
mình con là con trai nhưng cha mẹ không thể cõng con đi suốt đời được.
Con phải nhớ rằng, ở đẳng tuổi của con mà được cắp sách đến trường, nhất
là được học ở đây là không phải ai muốn cũng được. Con may mắn hơn
hàng triệu người. Lứa tuổi của con ở quê nhà đã phải vất vả, cày sâu cuốc
bẫm để kiếm miếng ăn còn chưa được nói gì đến học hành. Do vậy, con
phải thấy mình có trách nhiệm với họ, phải gắng học nên người, góp phần
giúp cho họ có miếng ăn miếng mặc, mạnh dạn ngẩng mặt nhìn đời, nhìn
người…
Hai cha con vừa đi vừa nói chuyện như những kẻ vô tư vô lự giữa phố
phường hoa lệ. Khi về đến nhà thì cả hai cha con đã thấy một thanh niên
ước chừng hơn hai mươi tuổi chờ sẵn trước cửa. Anh ta chờ hai người đến
gần mới ngả mũ chào:
- Thưa cụ cho phép cháu được hỏi, cụ có phải cụ phó bảng Tây Hồ người
Annam không ạ ?
Phan Châu Trinh nhìn kỹ, người thanh niên này dáng dấp khá tao nhã,
