II
Sự thành công của Phán quyết chủ yếu là thành công trong việc xây
dựng nhân vật, đặc biệt là sự thành công trong việc khắc họa tính cách nhân
vật trung tâm - Thị trưởng Lý Cao Thành. Vì đặc trưng của văn học tái hiện
cuộc sống là lấy nhân vật làm trung tâm, chỉ có miêu tả thành công tính
cách và số mệnh của nhân vật, mới có thể thể hiện nên bức tranh của cuộc
sống, mới có thể bộc lộ sâu sắc bản chất chân thực của cuộc sống xã hội.
Nhân vật trong tiểu thuyết luôn là sự kết hợp giữa nhân vật tồn tại trong
cuộc sống khách quan và tưởng tượng chủ quan của tác giả; cho dù là mô tả
nhân vật người thật việc thật, "chứ không phải là nhân vật cóp nhặt tổng
hợp rồi xây dựng nên, tôi cho rằng quan trọng nhất vẫn là sự quen thuộc
thật sự đối với nhân vật, phải coi nhân vật như bạn thân nhất của mình,
thậm chí coi nhân vật như chính bản thân nhà văn. Nếu không, Trương
Bình làm sao có thể có được sự nhạy cảm đặc biệt như vậy đối với Lý Cao
Thành – ông có thể nhìn thấu tận sâu tâm hồn nhân vật Lý Cao Thành, lý
tưởng, tâm niệm của ông ấy, nội tâm, cảm xúc, vui buồn của ông ấy, giấc
mơ của ông ấy! Tóm lại, chỉ có những nhà văn trung thực với linh hồn
mình, mới có thể thổi linh hồn vào cho những nhân vật dưới ngòi bút của
chính mình. Nhân vật trung tâm trong câu chuyện - Lý Cao Thành mang, ý
nghĩa điển hình cao, nó thể hiện năng lực tư tưởng sâu sắc của nhà văn
Trương Bình".
Người của Đảng làm quan ra sao, trình độ chấp chính của Đảng thế
nào - đó chính là hình tượng của Đảng Cộng sản, hình tượng của giai cấp
vô sản. Lý Cao Thành là một quan thanh liêm của Đảng Cộng sản, ông ta
chưa từng thấy hổ thẹn trong suốt mấy chục năm làm quan của mình. Tác
giả chỉ là nhân tiện báo cáo đôi nét về sự từng trải và chính tích của Lý Cao
Thành. Là một thiên truyện dài, có thể vẫn thiếu những chi tiết và tình tiết
có sức nghệ thuật và sức truyền cảm, nhưng việc khắc họa một hình tượng
con người Đảng Cộng sản có lý tưởng, có hoài bão, công việc luôn đặt lên
hàng đầu, trong lòng luôn có nhân dân, luôn vì nhân dân làm việc, luôn cự
