PHÁT BIỂU ĐỊNH HƯỚNG
xv
đồng người Việt, người Hoa, người Khmer đã góp phần tạo nên bản
sắc văn hóa, tôn giáo, tín ngưỡng đặc thù. Trong lịch sử khẩn hoang
Nam bộ, ba cộng đồng người nêu trên đã mang Phật giáo đến vùng
đất mới. Điều này góp phần tạo nên diện mạo của Phật giáo vùng
Nam bộ, hội đủ các truyền thống Phật giáo Đại thừa (Việt Nam và
Trung Quốc) và Phật giáo Thượng tọa bộ (Việt Nam và Khmer).
Các nền tảng triết lý, đạo đức và văn hóa của Phật giáo Đại thừa
và Phật giáo Thượng tọa bộ đã ảnh hưởng tích cực đến đời sống
tinh thần của người dân vùng Nam bộ gồm văn hóa, phong tục tập
quán, lối sống, tín ngưỡng và các sinh hoạt xã hội. Nói cách khác,
sinh hoạt văn hóa và đời sống tinh thần của người dân Nam bộ phản
ánh diện mạo văn hóa Phật giáo dưới hình thức tiếp biến, dung hợp,
cộng tồn như một chỉnh thể bất khả phân ly.
Thứ ba, về giáo phái Phật giáo, Phật giáo vùng Nam bộ còn là
mảnh đất trù phú, nơi ươm mầm, phát sinh các hệ phái Phật giáo.
Hệ phái Phật giáo Hoa tông được hình thành vào nửa cuối thế kỷ
XVII theo dấu chân của Trần Thượng Xuyên và Mạc Cửu cùng
nhóm di thần phản Thanh, phục Minh Trung Hoa đến tị nạn chính trị
ở Chân Lạp, đã mang Phật giáo Trung Hoa đến mảnh đất mới này.
Trong quá trình kế thừa và phát triển, các tổ chức Giáo hội, tổ
chức hội và các hệ phái, sơn môn thể hiện sự phong phú, đa dạng
đáp ứng được các giá trị và nhu cầu tu học, tín ngưỡng tâm linh cho
đa số bộ phận cư dân vùng đất Nam bộ. Đặc biệt là tinh thần yêu
nước, đồng hành cùng dân tộc trong công cuộc bảo vệ tổ quốc qua
các giai đoạn của lịch sử.
Thứ tư, vùng Nam bộ là tiền đề phát sanh các tôn giáo mới. Vùng
Nam bộ với bối cảnh đa văn hóa và đa tín ngưỡng, làm nơi phát sinh
các phong trào tôn giáo mới gồm các tôn giáo có nguồn gốc từ Phật
giáo và các tôn giáo chịu ảnh hưởng từ Phật giáo.
Nếu học thuyết phương tiện, tinh thần khai phóng và tự do tư
tưởng của Phật giáo làm phát sinh các trường phái, hệ phái giáo
phái Phật giáo thì sự tiếp biến văn hóa và tính dung thông trong đạo
