DI SẢN VĂN HÓA PHẬT GIÁO NAM TÔNG KHMER Ở PHƯƠNG NAM
201
mệnh” cho người dân Khmer ở phương Nam và chúng luôn giữ
vị trí đặc biệt trong đời sống văn hóa tín ngưỡng của người dân
Khmer nơi đây.
Thông qua những khảo cứu về vai trò của Phật giáo Nam tông
Khmer ở phương Nam cho thấy, các ngày lễ hội của Phật giáo tổ
chức nhằm phát huy những giá trị tiêu biểu như: 1. Đáp ứng nhu
cầu tâm linh của mỗi cá nhân trong cộng đồng cư dân Khmer; 2.
Hun đúc, giữ gìn và trao truyền các giá trị văn hóa truyền thống
mang đặc trưng tôn giáo của dân tộc Khmer; 3. Góp phần nâng cao
hiệu quả hoạt động giáo dục, tuyên truyền cộng đồng, đặc biệt là
đối với thế hệ trẻ về ý thức trách nhiệm đối với bản thân, gia đình,
dòng tộc cũng như xã hội; 4. Tạo sự cố kết cộng đồng cư dân Khmer
thông qua các hoạt động nghi lễ, trò chơi, trò diễn, vui chơi sau
những ngày lao động nông nghiệp vất vả trong năm.
Bên cạnh đó, nghi lễ Phật giáo Nam tông còn là việc xem xét đạo
hạnh của các vị sư Khmer và ngôi chùa chính là không gian thiêng
để các vị sư có thể thực hành các nghi thức, nghi lễ Phật giáo. Tuy
là các ngày lễ Phật giáo Nam tông, song người dân Khmer lại đóng
vai trò quan trọng trong việc tổ chức bởi xuất phát từ sự gắn bó của
dân tộc Khmer với tôn giáo này qua nhiều thế kỷ. Với cộng đồng cư
dân Khmer, những ngày lễ Phật giáo Nam tông luôn là dịp để mỗi
cá nhân (trong cộng đồng ở các phạm vi khác nhau) thể hiện lòng
tôn kính, sự ngưỡng vọng của mình đối với đạo Phật Nam tông và
cũng là dịp thể hiện đạo lý “Ẩm hà tương nguyên” (uống nước nhớ
nguồn) đối với những người thân trong gia tộc đã khuất. Tuy nhiên
trong 10 năm trở lại đây, trong xu thế hội nhập quốc tế đã nảy sinh
nhiều vấn đề có tác động ngược chiều, làm thay đổi nhận thức của
người dân Khmer, đặc biệt là thế hệ trẻ, ảnh hưởng xấu và mai một
dần những hoạt động lễ và hội đặc trưng diễn ra hàng năm ở các
ngôi chùa Phật giáo Nam tông ở phương Nam. Thêm vào đó là một
số lễ hội, sinh hoạt cộng đồng và gia đình cá thể gắn với văn hóa
Phật giáo của dân tộc Khmer đang bị tác động, tiếp thu thiếu sự
chọn lọc đã làm mất đi các yếu tố truyền thống tốt đẹp cần bảo vệ
