PHẬT GIÁO NAM TÔNG TẠI VÙNG NAM BỘ
252
nguy hiểm đào hầm nuôi giấu cán bộ cách mạng. Những ngôi chùa
Khmer cổ kính ở Tây Ninh, Tịnh Biên, Châu Đốc, Sóc Trăng, Trà
Cú, Trà Vinh, Rạch Giá, Bạc Liêu, Cà Mau… khi cần đều là những
cơ sở tích cực, là những nơi nuôi dưỡng che chở, bảo vệ cán bộ cách
mạng, tiếp tế cho kháng chiến.
26
Lúc này, ngôi chùa Khmer không
chỉ đơn thuần là trung tâm sinh hoạt tôn giáo, văn hóa, trung tâm
giáo dục của cộng đồng dân tộc Khmer tại phum sóc, mà còn là
cơ sở hoạt động bí mật, nơi nuôi chứa, bảo vệ cán bộ cách mạng.
Có ngôi chùa Khmer được gọi là “Chùa Mặt trận”
27
vì đã có nhiều
thành tích cống hiến cho kháng chiến.
Mảnh đất Trà Vinh lịch sử cũng sở hữu nhiều ngôi chùa gắn bó
với cách mạng, có thể kể đến chùa Tháp (hay còn gọi chùa Watt
Sovanna Mealy, huyện Trà Cú), chùa Bodhiculàmani (còn có tên
gọi là chùa Ấp Sóc, huyện Càng Long)… Tại ngôi chùa Tháp (Watt
Sovanna Mealy), nhiều chỉ thị của Đảng đã được vạch ra để lãnh
đạo phong trào cách mạng nơi đây. Những căn hầm bí mật tại chính
điện của chùa cũng là nơi che chở cho nhiều đơn vị bộ đội, du kích.
Trong các sự kiện rải truyền đơn, căng khẩu hiệu, cắt dây điện thoại
làm gián đoạn hoạt động của chính quyền Ngụy, các sư ở chùa
Tháp luôn là lực lượng tiên phong. Chùa Bodhiculàmani (chùa Ấp
Sóc) ở xã Huyền Hội, huyện Càng Long là địa chỉ nuôi chứa nhiều
cán bộ của Đảng, như: Nguyễn Đáng (Năm Trung), Ma Ha Sơn
Thông, Phạm Hồng Phước (Chín Phước), Phạm Thành Thưởng
(Tư Hồng), Phan Văn Xuyên, Sơn Be, Thạch Thanh (Prate Thanh),
Thạch Khêne, Thạch Hưu (Hai Hưu), Nguyễn Văn Phụng (Sáu
Phụng), Phạm Văn Đang (Hai Tân), Lê văn Tý (Năm Tý), Dương
Văn Tám (Tám Ai), Nguyễn Văn Tốt (Tư Tốt), Tám Tơ, Thạch Sết
(Tám Sết), Năm Nhỏ, Nguyễn Văn Hỹ (Tư Hỹ), Hàng Kinh (Năm
Kinh)
28
. Cũng như Bodhiculàmani, chùa Đom Bon Bak (hay còn
26. Nguyễn Mạnh Cường (2008), Phật giáo Khơ me Nam Bộ (Những vấn đề nhìn lại), NXB Tôn giáo,
Hà Nội, tr. 76.
27. Nguyễn Mạnh Cường (2008), Phật giáo Khơ me Nam Bộ (Những vấn đề nhìn lại), NXB Tôn giáo,
Hà Nội, tr. 77.
28. Nguyễn Đại Đồng (2019), Phật giáo Nam tông Khmer trong kháng chiến…, Nguồn: Đã dẫn.
Nguyễn Đáng (hay: Năm Trung) – nguyên Ủy viên BCH TW Đảng khóa V, nguyên Bí thư Tỉnh ủy
