PHẬT GIÁO NAM TÔNG TẠI VÙNG NAM BỘ
258
trăm ngôi chùa bị phá hủy. Mặc dù địch luôn càn quét khủng bố
nhưng đồng bào, Phật tử Phật giáo Khmer vẫn quyết bám đất, bám
làng chiến đấu không lùi. “Nhiều đồng bào Phật tử Khmer đã băng
mình dưới làn bom đạn quân thù vận chuyển lương thực, thuốc men,
đạn dược tiếp tế cho bộ đội chiến đấu, không sợ hy sinh, một lòng thủy
chung, tận tụy với cách mạng”.
40
Trong nhiều cuộc đấu tranh của
người Khmer chống phá ấp chiến lược, những nhà sư đóng vai trò
rất quan trọng. Có thể thấy, tấm gương của các danh tăng Khmer
Nam bộ chính là niềm tự hào về tinh thần yêu nước, yêu dân tộc và
tinh thần đoàn kết dân tộc của Phật giáo Nam tông Khmer.
Ở các ấp thuộc huyện Châu Phú (Châu Đốc), Núi Sập (Long
Xuyên), nông dân người Khmer và người Việt kiên cường chiến đấu
chống lại lực lượng dân vệ cướp đất. Trong hai năm 1955 – 1956,
cuộc đấu tranh của đồng bào Khmer ở đồng bằng sông Cửu Long
đã giành được kết quả khá khả quan: với 50% diện tích phải đóng
tô ở mức thấp và khoảng 30% phải lập khế. Tín đồ Phật tử và người
dân Khmer ở Trà Vinh và Sóc Trăng đã nhận thức được cần phải
đứng lên đấu tranh, tự bảo vệ cuộc sống của chính mình. Do đó tại
các phum sóc, phong trào đấu tranh chống đối chính quyền Ngụy
khá quyết liệt trong những năm 1961 – 1964
41
.
Tỉnh Trà Vinh có 60% dân số là người Khmer nên đây là thành
phần chính trong các đơn vị lực lượng vũ trang tỉnh, huyện và du
kích tham gia chiến đấu bảo vệ xóm làng, chống phá ấp chiến lược.
Vì các ấp chiến lược ở Trà Vinh được xây dựng rất sớm và thường
tập trung xung quanh các chùa, nên phong trào chống phá ấp chiến
lược ở tỉnh này có sự tham gia đông đảo của đồng bào Khmer và các
nhà sư. Các nhà sư ở chùa Châu Điển, Tam Ngãi, Hòa Ân, Phong
Phú huy động đồng bào “tản cư tượng Phật” ra khỏi chùa Ô Mịt
(đang bị địch bao vây) mang về chùa ở xã Phong Phú, Hòa Ân cất
giữ. Sau đó, dùng dầu hỏa đốt nhà trong ấp chiến lược và đồng
40. Nguyễn Mạnh Cường (2008), Phật giáo Khơ me Nam Bộ (Những vấn đề nhìn lại), NXB Tôn giáo,
Hà Nội, tr. 72.
41. Nguyễn Thị Diễm My (2018), Phật giáo Nam tông với việc củng cố tình đoàn kết Khmer-Việt trong
cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, https://www.vbgh.vn/, truy cập ngày 11/10/2020.
