CHÙA KHMER Ở NAM BỘ
301
rộng địa bàn cư trú sang những địa phương khác như: Bạc Liêu, An
Giang, Kiên Giang. Có thể nói người Khmer là những người dân
đầu tiên đến sinh sống ở vùng đất Nam bộ này.
1
Sang đến thế kỷ thứ XVI, triều đình Chân Lạp bắt đầu suy yếu,
trong lúc đó vào giai đoạn này đã có nhiều đoàn di dân Việt từ đất
Thuận Quảng đến vùng Mô Xoài, Đồng Nai tiến hành khai hoang
đất đai, lập làng sinh sống, từ đầu thế kỷ XVII, người Việt đã có mặt
ở khắp miền Đông Nam bộ và Sài Gòn và trở thành lực lượng chính
làm thay đổi diện mạo của vùng đất Nam bộ. Mặt khác cùng thời
kỳ này vào năm 1679, một số quan lại nhà Minh không thuần phục
nhà Thanh (Trung Quốc) dẫn đầu là tướng Dương Ngạn Địch và
Trần Thượng Xuyên đã vượt biển sang phía nam Việt Nam, chúa
Nguyễn lúc bấy giờ là Nguyễn Phúc Tần đã tạo điều kiện cho nhóm
người này vào nam khai phá vùng đất Định Tường (Mỹ Tho), Cù
Lap Phố (Biên Hòa) và Đông Phố (Gia Định). Trong giai đoạn này,
Mạc Cửu vốn là người gốc Hoa thường xuyên tới lưu buôn bán trên
vùng biển Đông Nam Á, sớm nhận ra vùng đất Mang Khảm (Hà
Tiên) có điều kiện thuận lợi để khai hoang và phát triển, nên ông
đã đứng ra quy tụ dân chúng đến lập làng và khai khẩn đất hoang.
Trước đây, Mạc Cửu vốn có mối quan hệ thần phục với Chân Lạp,
nhưng sau khi nhận thấy Chân Lạp dần trở nên suy yếu, ông đã
chuyển sang xin thần phục chúa Nguyễn vào năm 1807, ông được
chúa Nguyễn phong chức và cho quyền quản lý vùng đất này. Vào
năm 1757 vua Chân Lạp là Nặc Tôn vì đền đáp ơn cứu giúp lúc
hoạn nạn trong quá trình tranh giành ngôi vua, đã dâng mảng đất
Tầm Phong Long (vùng tứ giác Long Xuyên) cho chúa Nguyễn.
Có thể thấy vào cuối thế kỷ XVII chúa Nguyễn đã khẳng định chủ
quyền và xác lập quyền lực của mình trên vùng đất Nam bộ.
2
Phật giáo du nhập vào vùng đất Nam bộ và khoảng thế kỷ XVII
đến giữa thế kỷ XX, vào thời gian này Phật giáo theo đoàn di dân
1. Trần Ngọc Thêm (chủ biên) (2018), Văn hóa người Việt vùng Tây Nam bộ, NXB Văn hóa - Văn
nghệ, tr. 78-81.
2. Trần Ngọc Thêm (chủ biên) (2018), Văn hóa người Việt vùng Tây Nam bộ, NXB Văn hóa - Văn
nghệ, tr. 80-82.
