CHÙA KHMER Ở NAM BỘ
303
Sóc… Chùa Khmer ở Nam bộ luôn mang một nét đẹp hài hòa giữa
đạo và đời và là một dấu ấn quan trọng trong quá trình hình thành
và phát triển Phật giáo Nam tông ở đất Nam bộ, có thể nói với các
phong cách kiến trúc nổi bật, chùa Khmer đã góp phần tô điểm thêm
cho vẻ đẹp của mảnh đất văn hóa vừa đa dạng vừa phong phú này.
2. NGHỆ THUẬT TRANG TRÍ VÀ KIẾN TRÚC Ở CHÙA KHMER Ở
NAM BỘ
2.1. Phong cách kiến trúc
Tổng thể kiến trúc của một ngôi chùa Khmer thường có các
hạng mục công trình như: ngôi chánh điện, Sala, tăng xá, tháp cốt,
nhà thiêu và các dãy lớp dạy học cho các con em trong Phum Sóc
hoặc cho các sư sải trong chùa hoặc khu vực, bên cạnh đó chùa
Khmer thường có một cái ao rất rộng dùng để lấy nước, phía trước
mỗi ngôi chùa là cổng được trang trí bằng những hoa văn bắt mắt
và độc đáo… Người Khmer quan niệm kiến trúc quay về hướng
đông với ý nghĩa Phật ngự ở phía tây nhìn về hướng đông ban phúc.
Theo người Khmer hình tam giác là tượng trưng cho tính hoàn
thiện, ở đó chứa đựng cái đẹp hoàn mỹ và tuyệt đối, tam giác gồm
ba cạnh tượng trưng cho ba vị thần trong Bà-la-môn giáo là thần
Shiva, thần Brahma và thần Vishnu, ngoài ra trong Bà-la-môn giáo
tam giác tượng trưng cho ngọn lửa, theo quan niệm Phật giáo ngọn
lửa tượng trưng cho sự giác ngộ
4
. Một cách tổng quát, các đề tài
mỹ thuật của người Khmer được lấy cảm hứng từ Bà-la-môn giáo,
hay Riêm Kê - trường ca Khmer với cốt truyện chủ yếu vay mượn
từ sử thi Ramayana của Ấn Độ, hoặc cuộc đời của Đức Phật. Các
diêm mái, góc giữa hai mái, đầu cột, chân cột, cánh cửa, mí cửa,
xà ngang, dọc và trần nhà đều được khai thác một cách năng động
bằng những hình ảnh điêu khắc lấy cảm hứng chủ yếu từ Phật giáo
Theravada, cuộc đời Đức Phật và đời sống cộng đồng người Khmer.
Trên các cửa sổ có trang trí hình hoa văn hoa lá đẹp mắt, đường nét
4. Đặng Lê Huệ. (2017). Nghệ thuật kiến trúc và trang trí chùa Khmer Nam bộ (Trường hợp chùa
Chantarangsay Thành phố Hồ Chí Minh). Luận văn Thạc sĩ. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân
văn. Mã Số: 60.31.06.40.
