PHẬT GIÁO NAM TÔNG TẠI VÙNG NAM BỘ
348
và tôn giáo, trong đó bộ Satra-Tes được xem nơi lưu giữ Tam tạng
kinh điển và giá trị tín ngưỡng tâm linh của dân tộc Khmer, lưu giữ
nền giáo dục đạo đức mang âm hưởng của Phật giáo. Theo ngôn
ngữ Khmer hiện đại, toàn bộ Satra-tes có thể gọi là mảng văn học
Phật giáo. Ở loại Satra này ta thấy có các tập sau đây:
i. Tập Chiếc-đok gồm có nhiều quyển ghi chép các chuyện kể về
kiếp trước của Phật Thích Ca như truyện Mô-ha sát kể về kiếp Phật
còn là một thầy thuốc, Kơ- rông sốp-bì- sách kể về kiếp đức Phật
còn là một cặp chim đa đa.
ii. Tô chiếc là tập truyện kể những Phật thoại nói về 10 hạnh của
đức Phật như hạnh bố thí, hạnh trì giới, hạnh tinh tấn.
iii. Ma-ha chiếc hay còn gọi là Đô-ha-chiếc đok là truyện nói về
(tiền kiếp) của Phật, lúc Phật còn là hoàng tử Vê sân-đo, người thực
hành triệt để hạnh bố thí. Bộ sách này, được coi là bộ sách đồ sộ
nhất, gồm 14 quyển.
Ngoài ra, trong Satra-tếs, còn có các bộ kinh Phật khác như bộ
T-ray Pây đók (Tam tạng kinh điển) Giáo lý, Kinh Tạng, Luật tạng,
Truyện tiền Thân (Jātaka); Dhammapada (Pháp cú kinh) được
phiên dịch từ kinh tạng Pāli ra tiếng Khmer.
Các bộ Satra đóng vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục
thanh thiếu niên, nhất là bộ Satra-tes đây được coi là một bước
hình thành nhân cách trưởng thành của thanh thiếu niên Khmer.
Với người Khmer Nam bộ, Phật giáo Nam tông là tôn giáo dân tộc,
mỗi người dân là một tín đồ và vì vậy ngôi chùa là một trung tâm
quan trọng và linh thiêng nhất. Hầu hết người Khmer từ khi mở mắt
chào đời, theo tập quán đã cùng với gia đình tôn thờ đạo Phật. Lớn
lên họ thường đi học trường chùa, được cha mẹ và sư sãi giáo dục
theo tinh thần Phật giáo. Tại trường chùa trẻ em được học đọc, học
viết, học đạo lý, tri thức làm người. Trẻ em ở trường chùa muốn vào
trường công đều được thu nhận dễ dàng. Do vậy, việc cho con cái
vào chùa tu học, tiếp thu các điều giảng dạy của các sư sãi, đối với
đồng bào Khmer Nam bộ là một vinh dự.
