PHẬT GIÁO NAM TÔNG TẠI VÙNG NAM BỘ
386
Khmer chịu ảnh hưởng Phật giáo, các nghi lễ đều được thực hiện
theo hướng dẫn của sư sãi, cụ thể như trong tang ma, họ thường hỏa
thiêu người chết. Vì vậy, có phum người Khmer dành riêng một khu
đất làm nghĩa địa, nhưng nhiều phum không có nghĩa địa do người
dân hoàn toàn tuân theo tục hỏa táng của nhà chùa. Phật giáo mất
vai trò, tục hỏa táng cũng kết thúc theo, người Khmer bắt đầu quay
lại với hình thức địa táng như truyền thống nguyên thủy của họ.
Điều đáng nói ở đây là tục địa táng đã kéo dài mà hệ lụy liên quan
đến đời sống an sinh của con người, bởi địa táng được tiếp nối bằng
hàng loạt nghi lễ cầu cúng hồn ma sau khi chôn cất. Hoạt động sản
xuất bị gián đoạn do người dân phải dành nhiều thời gian cho việc
cúng tế, kinh tế các hộ gia đình bị ảnh hưởng nghiêm trọng do tục
chia của với người chết được phục hồi, việc hiến tế gia súc cho hồn
ma nhưng lại không được mang về nhà làm thực phẩm vừa gây ô
nhiễm mô trường, vừa làm thiệt hại nguồn thu nhập của người dân.
Mọi sinh hoạt tín ngưỡng, thực hành nghi lễ như cưới xin, tang
ma, dựng nhà, yêu đương, từ nghi lễ cá nhân đến cộng đồng đều
thỉnh già làng đảm trách. Người dân do lo sợ quyền năng của các
hồn ma nên không ai dám tự đứng ra cúng tế, hơn nữa họ cũng
không biết cách cúng tế như thế nào cho đúng, lời khấn và lễ vật
như thế nào để hồn ma vui lòng. Điều này vô hình chung đã đẩy xã
hội của người Khmer quay lại với thời kì trước giai đoạn Phật giáo
Nam tông, xuất phát từ nhu cầu cúng tế mà xã hội đã hình thành
nên một tầng lớp thầy tư tế chuyên về cúng tế như tầng lớp Brahmin
trong xã hội Bà-la-môn khi xưa. Người Khmer tuân theo ý chỉ của
già làng, các cụ bảo sao dân chúng tin tưởng nghe theo như vậy,
thực hiện đúng như vậy, lời nói của các cụ là lời của thần linh, dân
chúng nghe và làm theo mà không cần suy nghĩ.
Trong sinh hoạt tín ngưỡng, già làng thường có xu hướng thuận
theo niềm tin phổ thông của người dân, đó là niềm tin về thế giới
siêu hình. Nó hình thành nên một tập tục cho cả cộng đồng, xuất
phát từ điều kiện dân trí thấp, cộng thêm uy lực khắt nhiệt của tự
nhiên như sét đánh chết người vào mùa mưa, sấm chớp trên không
