PHẬT PHÁP CHO MỌI NGƯỜI - Trang 104

được dịch ra “những tình cảm mạnh mẽ mang lại ưu phiền”, hoặc những
cảm xúc gây trở ngại. Những chữ này đều không chính xác để diễn tả kiết
sử. Những từ này dễ làm cho chúng ta hiểu lầm, phán đoán một cách quá
nhanh chóng, và nghĩ rằng chúng ta cần phải dẹp bỏ tất cả các cảm giác,
cảm xúc, và sự nhạy cảm thông thường, để đạt được những thứ được gọi là
sự thanh thản lý tưởng và sự vô tư về tâm linh.
Mục đích của chúng ta ở đây, kiết sử (kleshas) làm rối loạn các thói quen
suy nghĩ ích kỷ, và các cảm giác mâu thuẫn, làm cho chúng ta có những
phản ứng, hành động vô ý thức, vụng về, xấu ác. Các kiết sử (kleshas) mà
chúng ta đang bàn ở đây là: nói về cái tôi và các cảm xúc mạnh mẽ, sự áp
đảo có sức tàn phá, như giận dữ, thù hận, ganh ghét, ham muốn, thèm khát
quá sức tưởng tượng, ham lợi, v..v.. Chúng ta không nói đến những cảm
xúc tích cực hoặc những cảm xúc ích lợi như tình thương yêu, sự dịu dàng
và lòng bi mẫn. Để đối trị với các cảm xúc tiêu cực khó khăn, giận dữ là
một điều quan trọng mà chúng ta cần bàn đến. Làm thế nào để chúng ta có
thể đối trị với năng lượng mạnh mẽ đó?
Những bài giảng Phật giáo cho rằng ngay trung tâm của vòng luân hồi sanh
tử quái ác, bánh xe hình thành ba độc, ba gốc rể kiết sử: tham lam, sân hận
và si mê. Kiết sử làm nhiên liệu cho sự đối lập hoàn toàn về mọi bám víu,
và ác cảm đã làm cho chúng ta ngu muội, si mê và rối loạn. Từ si mê đưa
đến tham lam. Tham lam, ham lợi, ham muốn, thèm khát và tất cả những
thứ khác. Cũng từ si mê đưa đến giận dữ, công kích, độc ác và bạo động.
Tất cả hai thứ độc là sức mạnh đối lập căn bản trong chúng ta, đó là: bám
víu và ganh ghét. Nó bắt nguồn từ si mê, và nó không khác gì: “đi khỏi nơi
đây” và “tôi muốn”, nó rất giống nhau, như kéo tới và đẩy lui; và làm cho
cơn giận xuất hiện. Sự giận dữ được nêu ra như một thứ kiết sử có sức hủy
diệt to tát nhất, bởi vì sự giận dữ dễ dàng thoái hóa để trở thành gây hấn và
bạo động.
Tuy nhiên, cơn giận dễ dàng bị hiểu lầm, ngay cả trong thực tập của Phật
giáo, làm cho chúng ta phải đè nén nó và làm cho chúng ta bệnh, khó chịu
và mất thăng bằng. Tôi nghĩ đây là lúc cần suy nghĩ về điều này. Phương
pháp chữa bệnh tâm lý cũng rất ích lợi.