huyên trầm lắng vang vọng, u u như gió đêm rít trước cửa sổ, như ma khóc
ở mộ cổ, người và bò nghe thấy đều có phần rờn rợn, song lại cứ thích
nghe, mà tiếng huyên lại dừng, liền ngẩng lên nhìn người thổi huyên như
tranh cắt giấy từ từ đi xa dần. Trong cảm giác có phần xúc động thở than,
song không có ngôn từ miêu tả nổi, đã cúi đầu ngủ gật và thiếp đi. Con bò
đã gặm no một bụng cỏ, cũng nằm xuống nhai lại, hễ nhai lại là bắt đầu suy
nghĩ: Khi ta ở tận núi Chung Nam đã biết có lịch sử của con người, liền
biết có lịch sử của con bò, hay nói một cách khác, thật ra con người biến
hoá từ con bò, hay con bò biến hoá từ con người đấy nhỉ? Nhưng con người
không nhận xét như thế, con người bảo họ biến hoá từ con khỉ. Con người
tại sao biến hoá từ con khỉ kia chứ? Cái thằng cha mông đít đỏ lòm, dầy bì
bì như mặt đấy, mà lại là tổ tông của con người ư? Để vĩnh viễn nô dịch
chúng ta, lại muốn tâm chân lý đúng, con người đã hoàn toàn nói dối. Nếu
vụ án oan này không thể làm sáng tỏ, thì chúng ta có thể nhận định thế này:
tổ tiên của con người và con bò đều là con khỉ. Khỉ đã biến hóa thành hai
loại, một loại biết nói và một loại không biết nói. Nói là biểu hiện của tư
duy của con người, còn tư duy của con bò thì biến thành nhai lại. Như thế
mà thôi! A ha! Trong đất trời mịt mù hỗn độn, con bò có cần thiết phải nhỏ
lại như con bọ chó hầu như không tồn tại hay không? Không, bò là con vật
bề thế, có thân hình cao to, có bốn chân mạnh khoẻ, có cặp sừng chiến đấu
sắc nhọn bền chắc. Nhưng trong một thế giới mọi dã thú đều tấn công con
người, thì chỉ có một mình bò đứng về phía người, hợp tác với con người,
chịu sự chỉ huy của con người. Điều đó hoàn toàn là dòng máu gần gũi tâm
linh tương thông. Nhưng con người đã coi bò như gà như lợn, hoàn toàn
phục vụ cho mình, gà và lợn, con người còn phải chăn nuôi mới được ăn
trứng của chúng, được ăn thịt của chúng, còn bò thì phải cày bừa cho
người, kéo cối xay cho người, thồ hàng cho người và phát triển tới mức vắt
ra sữa bò! Người ơi người, sở dĩ chiến thắng bò, là con người có trái tim
vong ơn bội nghĩa và đã chế tạo ra roi vọt. Con bò sữa này đã bất bình bởi
nỗi oan nhục của chủng tộc mình, lỗ mũi bắt đầu hít thở phì phò phun ra
hai luồng hơi mạnh, khiến bụi đất trước mặt tung lên hình thành hai hố nhỏ.
Nhưng nó ngẩng đầu lên nhìn bầu trời trắng trong, cuối cùng đã ôn hoà trở