mang giá trị trao đổi. Marx viết: "Trong thế giới hiện đại, những quan hệ
con người rõ ràng chỉ được coi như những biểu hiện thuần túy của những
phương thức sản xuất và trao đổi. "
Trong Tư bản Marx gọi hiện tượng vật hóa ấy dưới một từ ngữ đặc biệt
tính sùng bái hàng hóa (Fetischcharakter der Ware): "Sự huyền bí của hình
thái hàng hóa căn cứ trên điều này - đối với con người, nó phản ánh tính xã
hội trong lao động của họ, như tính khách quan của chính những sản vật lao
động, như những phẩm tính tự nhiên có tính xã hội của những sự vật này
(gesellschaftlichs Naturreigenschaften) và do đó nó phản chiếu những quan
hệ xã hội của những sản xuất đối với toàn thể lao động như một quan hệ xã
hội giữa những sự vật hiện hữu ở bên ngoài họ" (Das Geheimnisvolle der
Warenform besteht also einfach darin, dass sie den Menschen die
gesellschaftlichen Charaktere ihrer eignen Arbeit als gegenstaendliche
Charaktere
der
Arbeitsprodukte
selbst,
als
gesellschaftliche
Natureigenschaften dieser Dinge zuruckspiegelt, daher auch das
gesellschaftliche Verhaeltnis der Produzenten zur Gesamtarbeit als ein
ausser
ihnen
existierendes
gesellschaftliches
Verhaetnis
von
Gegenstaenden). Quan hệ sản xuất biến thành quan hệ xã hội giữa hàng
hóa. Tính cách phóng thể của lao động – Entausserung - bao hàm khái niệm
vật hóa (Verdinglichung) như Lukács sau này quan niệm.
Nhân tố thứ ba trong hiện tượng tha hóa chính là phân công lao động, một
bên là nhà tư bản, một bên là công nhân, ở đó Marx đã phân tích một phần
lao động chứa trong hàng hóa là lao động được trả công, một phần khác là
lao động không được trả công, "chính vì thế khi bán hàng hóa với giá trị
của họ, là sự tích tụ của toàn thể lượng lao động để thực hiện món hàng này
và nhà tư bản bắt buộc phải bán nó với một số lời. Ông ta bán không những
chỉ phần ngang giá, nhưng ông ta còn bán cả những cái ông không mất gì
cả, nhưng cái đó mang phần lao động của công nhân. " Trong một chương
sách không in ra của tập I Tư bản (1867), Marx chỉ rõ: sự thống trị của nhà
tư bản đối với công nhân là "sự thống trị của sự vật đối với con người, của
