tình trạng tha hóa này bởi vì chính trong tha hóa, giai cấp này tự xác định
và nhận biết quyền năng của mình, cũng như có một ảo tưởng về sự hiện
hữu làm người của mình, thì ngược lại giai cấp vô sản cảm thấy sự tha hóa
trong tình trạng tha hóa này, nhận ra sự bất lực và thực tại của đời sống phi
nhân (Thánh gia/Die Heilige Familie) thì ở tác phẩm thời trưởng thành Das
Kapital tư tưởng đó vẫn không thay đổi khi ông viết: Trong quá trình tha
hoá của lao động con người, công nhân ở vị trí cao hơn nhà tư bản, bởi vì
con người tư bản cắm rễ trong quá trình tha hóa này và cảm thấy an tâm
tuyệt đối, trong khi giai cấp côngnhân đồng thời cũng là nạn nhân của quá
trình này, trước hết cảm thấy phải nổi loạn chống đối và coi đó là một hành
vi nô lệ hóa. Cũng trong tác phẩm thời trẻ Deutsche Ideologie Marx còn chỉ
ra vai trò của giai cấp vô sản (ông coi giai cấp này là phần tử phá hủy trong
khi giai cấp tư hữu là phần tử bảo thủ) là thực hiện cách mạng bởi vì cuộc
cách mạng này tất yếu không những vì giai cấp thống trị không thể bị lật đổ
bằng con đường nào khác, mà còn vì giai cấp lật đổ nó chỉ có thể thông qua
cách mạng mới thành công trong việc thoát khỏi sự trì đọa của mọi thời đại
để xây dựng xã hội mới. Qua Tư bản Marx chỉ ra sự phát triển sản xuất xã
hội và sáng tạo ra những điều kiện vật chất của sản xuất mới có thể xây
dựng được cơ sở thực tế cho một điển hình xã hội cao hơn, trong đó nguyên
lý cơ bản là sự phát triển toàn diện và tự do của mỗi cá nhân. Đó chính là
chìa khóa của sự giải phóng tha hóa cho con người.
Tóm lại lý luận về tha hóa được trình bày qua những tác phẩm của Marx
chỉ ra:
a. Tất cả những mặt khác biệt của tha hóa và giải phóng tha hóa đều tập
trung vào mặt chủ yếu là phưong thức hiện hữu xã hội như Marx viết: Tôn
giáo, gia đình,nhà nước, luật pháp, đạo đức, khoa học, nghệ thuật v. v. . .
chỉ là những phương thức sản xuất đặc thù và đều bị chi phối dưới những
luật lệ chung. Sự giải phóng tích cực tư hữu như một đắc thủ đời sống con
người, vì thế là sự giải phóng tích cực mọi tha hóa - điều đó muốn nói, con
người từ tôn giáo, gia đình, nhà nước v. v. . . trở lại phương thức hiện hữu
xã hội, nghĩa là hiện hữu nhân tính của mình. Marx đã chỉ ra mối quan hệ
