PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 88

Như vậy nguồn gốc của những biến đổi có thể dựa trên những mặt: biến
đổi kỹ thuật học (những quan hệ sản xuất), biến đổi đường lối tổ chức sản
xuất (những quan hệ xã hội) dẫn theo những biến đổi tư duy và ý thức
hệ.Từ Tuyên ngôn của đảng cộng sản đến Tư bản, quan niệm về sự biến đổi
xã hội của Marx chỉ rõ hệ thống xã hội hiện hữu không bị tiêu diệt trước
khi những lực lượng sản xuất phát triển, những quan hệ sản xuất mới, cao
hơn không ra đời trước khi những điều kiện vật chất phát triển trong lòng
xã hội cũ.Điều đó có nghĩa là khi những lực lượng sản xuất phát triển mà
những quan hệ tương ứng không còn thích hợp nữa, tất yếu phải dẫn đến sự
hủy diệt - nói cách khác, những điều kiện khoa học - kỹ thuật tiến bộ trong
lòng xã hội tư bản chủ nghĩa không còn phù hợp nữa, tất yếu có khuynh
hướng dẫn đến biến đổi toàn diện và trong tiến trình lịch sử, cũng như xã
hội tư bản chấm dứt xã hội phong kiến, xã hội tư bản phải tự triệt nhường
chỗ cho xã hội xã hội chủ nghĩa.
"Đấu tranh giai cấp" là một nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác. Trong
phần lý luận về tư bản, tôi đã đề cập đến xu hướng chính trị hiện đại đọc Tư
bản trên cơ sở đấu tranh giai cấp.L.Althusser khi tự phê cũng quan niệm sai
lầm của ông là coi nhẹ vấn đề đấu tranh giai cấp. Vấn đề này có tính cách
then chốt trong việc xác định lập trường của người mác- xít.Cho nên chủ
nghĩa duy vật lịch sử chỉ ra hai mặt:
1.Những nghiên cứu kinh tế chính trị của Marx nhằm trình bày quá trình
tiến hóa của lịch sử, ở đó chủ nghĩa tư bản xuất hiện và tất yếu phải dẫn
đến chủ nghĩa xã hội.
2.Giai cấp vô sản tất yếu thắng lợi trong quá trình đấu tranh giai cấp.
Những vấn nạn đặt ra đối với quy luật duy vật lịch sử là: nếu quan niệm
như một quy luật tất yếu không thể tránh khỏi - nghĩa là những quan hệ sản
xuất không chứa đựng được nội dung (lực lượng sản xuất) tất phải bùng nổ
để triển khai ra một hình thái xã hội mới, đó là tiến hóa hay cách mạng?
Đấu tranh giai cấp có thể xây dựng bằng con đường hòa bình hay bắt buộc
phải là bạo động?
Những vấn nạn đặt ra chung quanh vấn đề "giai cấp" và "đấu tranh giai
cấp": trước hết, tại sao sứ mạng lịch sử phải giao cho giai cấp vô sản,