PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 92

chủ nghĩa xã hội của Marx vẫn gắn liền với dân chủ. Kautsky chống lại
quan niệm chuyên chính của nhà nước độc đảng, trong khi Lenin chủ
trương chuyên chính vô sản cách mạng có tính triệt để và không tương
nhượng.
Như vậy trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa cộng sản, cuộc cách mạng
vô sản có tính cách quyết liệt, dưới bất kỳ hình thức bạo động hay ôn hòa vì
nhà nước là công cụ của giai cấp thống trị. Quan niệm chuyên chính không
thể hàm ngụ dân chủ, vì khái niệm dân chủ "lồng trong ý thức hệ tư sản,"
Marx và Engels đã viết trong thư gửi Liên đoàn cộng sản:
"Trong khi giai cấp tiểu tư sản dân chủ muốn mang cuộc cách mạng đến
một kết cuộc mau chóng càng tốt và hoàn tất tối đa những yêu cầu trên thì
nhiệm vụ và mối quan tâm của chúng ta là thực hiện cách mạng thường
trực, bởi vì cách mạng vô sản không phải chỉ phân hóa tư hữu mà là thủ
tiêu tư hữu, không phải làm hòa dịu những đối kháng giai cấp mà nhằm thủ
tiêu giai cấp, không phải chứng thực xã hội hiện hữu mà đi xây dựng một
xã hội mới"(Ansprache der Zentralbehorde an den Bund vom Marz 1850).
Trong thời đại của Marx, quan niệm chuyên chính có thể được giải thích
rõ ràng hơn qua ý kiến của Engels:
- Chống lại Blanqui về quan niệm tất yếu của chuyên chính thông qua cách
mạng là thành quả của một nhóm thiểu số cách mạng, như vậy chuyên
chính đó chỉ là chuyên chính của một thiểu số, không phải chuyên chính
của tất cả giai cấp cách mạng.
- Trong lời tựa cho tác phẩm Cuộc nội chiến ở nước Pháp, Engels xác
định: "Hãy nhìn vào Công xã Paris. Đó là chuyên chính vô sản."
- Theo Engels, nền cộng hòa dân chủ cũng là "hình thái đặc thù của chuyên
chính vô sản."
Quan niệm "chuyên chính vô sản" như vậy gắn liền với những vấn đề sau
đây:
1. Đó là một hình thái chính quyền hay đó chỉ là những điều kiện trong
giai đoạn nắm chính quyền để tiến tới xây dựng xã hội cộng sản?
2. Chuyên chính vô sản như Marx đã xác định tương ứng với thời kỳ quá
độ chính trị: thời kỳ này kéo dài bao lâu? Ai thực hiện: một chính đảng do