Chương 12 : Tác động của bối cảnh đến tính cách
(2)
Tại sao khi làm những việc liên quan đến tiền, chúng ta lại trung thực
hơn?
Nhiều phòng ký túc xá của MIT có những khu công cộng đặt rất nhiều
tủ lạnh để các sinh viên gần đó có thể sử dụng. Một buổi sáng vào khoảng
11h, khi các sinh viên còn đang ở trên lớp, tôi đã vào các phòng và tìm
kiếm tất cả những tủ lạnh dùng chung.
Khi phát hiện được một chiếc, sau khi quan sát xung quanh, tôi cho
vào đó 6 lon Coca rồi rời khỏi thật nhanh. Khi có một khoảng cách an toàn,
tôi ghi lại thời gian và địa điểm chỉ chiếc tủ lạnh mà tôi để lại những lon
Coca.
Vài ngày sau, tôi quay trở lại để kiểm tra số lượng lon Coca còn lại
trong tủ lạnh. Tất cả đều đã biến mất trong vòng 72h. Tuy nhiên, không
phải ở chiếc tủ lạnh nào tôi cũng đặt Coca. Thay vào đó, tôi để lại một
chiếc đĩa chứa 6 tờ tiền, mỗi tờ trị giá 1$. Liệu số tiền đó có biến mất nhanh
hơn những lon Coca không?
Trước khi trả lời câu hỏi này, tôi xin đặt ra một tình huống. Giả sử khi
đang ở chỗ làm, bạn nhận được điện thoại của vợ hay chồng mình. Con gái
bạn cần một chiếc bút chì màu đó cho buổi học tới. “Bạn có lấy một chiếc ở
chỗ làm về không?” Bạn có cảm thấy thoải mái không khi mang một chiếc
bút chì đỏ từ chỗ làm về cho con gái của mình? Không thoải mái? Hoàn
toàn thoải mái?
Giả sử không có chiếc bút chì đỏ nào ở chỗ làm nhưng bạn có thể mua
một chiếc ở tầng dưới với giá 1 xu. Hộp tiền lẻ trong văn phòng của bạn
đang để mở và không có ai ở xung quanh. Liệu bạn có lấy 10 xu từ hộp tiền
lẻ để mua chiếc bút chì đỏ không? Giả sử bạn không có tiền lẻ và bạn cần
10 xu. Bạn có làm điều đó không? Bạn có cảm thấy thoải mái khi lấy chúng
không?
