nhóc thông minh hoặc một cậu học trò đã từng bị tôi cho điểm kém và
quyết định trả thù tôi vì điều này.
Liệu cậu nhóc này có lấy tiền từ trong ví của tôi không, ngay cả khi
biết chắc rằng không ai có thể bắt được nó? Tôi nghĩ câu trả lời là không.
Khi đột nhập vào phần mềm Skype của tôi, cậu nhóc có thể thực hiện hành
vi gian dối mà không thấy bị chỉ trích về mặt đạo đức.
Một ấn tượng xấu tôi rút ra từ các nghiên cứu của mình. Những người
tham gia thí nghiệm là những người rất thông minh, quan tâm đến người
khác và đang được tôn vinh, những người đã có một giới hạn rõ ràng về
mức độ gian lận mà họ sẽ thực hiện. Đối với hầu hết những người này, có
một điểm mà tại đó lương tâm kêu gọi họ phải dừng lại và họ đã dừng lại.
Theo đó, sự không trung thực mà chúng ta nhìn thấy trong các thí nghiệm
của chúng tôi có lẽ là một giới hạn thấp hơn về sự không trung thực của
con người.
Một ý nghĩ đến với tôi, nếu chúng ta tiến hành thí nghiệm với những
loại tiền tệ tượng trưng hay với những cá nhân ít quan tâm đến tiền nong,
hay với những hành vi không thể quan sát nơi công cộng được, chúng ta có
thể thấy cấp độ gian lận cao hơn. Mức độ gian lận mà chúng ta quan sát
được ở đây có thể chưa phản ánh đúng hết mức độ gian lận mà chúng ta sẽ
thấy trong những hoàn cảnh và những cá nhân khác nhau.
Chúng ta có thể hy vọng xung quanh mình là những con người tốt
bụng, có đạo đức nhưng chúng ta phải thực tế. Thậm chí, cả những người
tốt cũng không thể tránh khỏi những lúc bị chính suy nghĩ của mình làm
cho mù quáng. Sự mù quáng này cho phép họ hành động để đạt lợi ích kinh
tế mà bỏ qua các tiêu chuẩn đạo đức.
Tuy nhiên, không chỉ các cá nhân mà cả các doanh nghiệp (giống như
Enron và Worldcom) đều vấp phải sự không trung thực. Có những công ty
không ăn trộm trực tiếp tiền mặt mà bằng cách nào đó bòn rút ngân quỹ.
Gần đây, một người bạn của tôi, người đã tích lũy số km bay để đi đến
hãng hàng không đổi lấy một kỳ nghỉ. Người đại diện của hãng nói với anh
rằng tất cả những ngày mà anh muốn đi đều bị cắt điện. Nói cách khác, mặc
dù anh ta đã tích lũy được 50.000 km bay nhưng lại không thể sử dụng
