còn hợp lý hay không? Từ việc xem xét lại, chúng ta có thể đưa ra các
quyết định mới và đón nhận rất nhiều cơ hội mới đang mở ra.
Toàn bộ câu chuyện về chiếc mỏ neo và những chú ngỗng con có một
dụng ý sâu xa. Kinh tế học truyền thống thừa nhận rằng giá cả của các sản
phẩm trên thị trường được quyết định bởi cán cân giữa hai lực lượng : sản
xuất (cung) và người tiêu dùng (cầu). Mức giá mà tại đó hai lực lượng này
gặp nhau sẽ xác định được giá cả trên thị trường. Điều này có nghĩa là hai
lực lượng này độc lập với nhau và khi đi cùng nhau, chúng sẽ tạo ra giá cả
thị trường. Kết quả của tất cả các thí nghiệm được trình bày trong chương
này (và bản thân khái niệm cơ bản về “sự cố kết tùy ý”) đều thách thức các
thừa nhận này. Thứ nhất, theo khung kinh tế chuẩn, sự sẵn lòng trả tiền của
người tiêu dùng là một trong hai đầu vào xác định giá cả thị trường (đây là
nhu cầu). Nhưng các thí nghiệm của chúng tôi cho thấy, những gì người
tiêu dùng sẵn lòng trả có thể bị điều khiển dễ dàng. Thực tế, người tiêu
dùng không kiểm soát được sở thích của mình cũng như mức giá họ sẵn
sàng trả cho các loại hàng hóa.
Thứ hai, khung kinh tế chuẩn cho rằng hai yếu tố cung và cầu độc lập,
thì các thí nghiệm của chúng tôi chỉ ra rằng chúng phụ thuộc vào nhau.
Thay vì mong muốn trả tiền của người tiêu dùng ảnh hưởng đến giá cả thị
trường, thì nguyên nhân ngược lại là chính bản thân giá cả thị trường ảnh
hưởng tới mong muốn thanh toán của người tiêu dùng. Ý nghĩa của điều
này là cầu và cung là hai yếu tố không tách rời.
Đây chưa phải là phần kết của câu chuyện. Trong khuôn khổ của sự cố
kết tùy ý, các mối quan hệ chúng ta thấy trên thị trường cung và cầu không
phải trên sở thích mà là ký ức. Ví dụ, bạn hãy xem xét lượng tiêu thụ sữa và
rượu của mình hiện nay. Giả sử có hai mức thuế mới sẽ được đưa ra. Một
giảm giá rượu 50% và một sẽ tăng giá sữa 100%. Bạn nghĩ điều gì sẽ xảy
ra? Sự thay đổi về giá cả này chắc chắn sẽ tác động đến lượng tiêu thụ : số
người mua rượu sẽ tăng lên và ngược lại, số người mua sữa sẽ giảm đáng
kể. Nhưng các bạn hãy tưởng tượng xem chuyện gì sẽ xảy ra nếu các mức
thuế mới đó đi kèm với việc người ta quên giá rượu và sữa trước đó?
