Không còn được làm việc ở ủy ban xã, Cội bị hẫng hụt, tâm trạng chán
chường khiến anh chỉ ru rú ở nhà. Hàng ngày, hai bố con, kẻ ngồi phản,
người nằm dài trên giường, chẳng ai muốn băt chuyện với ai. Tiếng thở dài
thườn thượt của Cội và tiếng nổ tành tạch rền rĩ của chiếc điếu cày khi ông
Cành rít thuốc như tấu lên khúc nhạc đơn điệu, buồn tênh của tâm trạng.
Vào vụ cày bừa, không thể thiếu vắng đàn ông sức vóc, bố con ông Cành
phải nhúc nhắc công việc đồng áng. Hai bố con bàn bạc cùng nhau, thống
nhất chọn những lúc đường làng vắng vẻ nhất để khỏi phải chạm mặt dân
làng, tránh điều thị phi.
Gặp ai trên đường làng, hai bố con ông có cùng một cảm giác thật khó chịu.
Dường như ánh mắt họ cố tình săm soi, giễu cợt. Da mặt ông Cành cồm
cộm như đang sần lên, thằng Cội sượng mặt, cúi gầm xuống đất mà bước.
Buổi sớm tinh mơ, khi làn sương đùng đục như ngái ngủ còn vấn vít bao
phủ ngọn tre, bố con ông đánh trâu ra đồng. Chiều muộn, nhá nhem mặt
người, cả hai lầm lũi về nhà. Ông Cành nghĩ, ngày trước nhờ thời thế nên
có chức có quyền trong tay, vẻ vang lắm, đường công danh thênh thang
rộng mở, như diều gặp gió, bây giờ bố con ông gặp thời bĩ cực nên phải
quay về theo đít trâu cày ấy là vận số. Ông không hề nghĩ lỗi lầm do chính
bố con ông gây lên. Với ông, không có khái niệm tu thân, tử tế, lương tâm,
danh dự. Cội tấm tức bảo rằng, thằng phó Chủ tịch xã mê cái ghế Chủ tịch
của mình nên đã xấu chơi, ngáng chân Cội. Nghe con nói, mắt ông Cành
trô trố như nhìn thấy, cánh mũi hếch của ông chun chun như ngửi được mùi
hấp dẫn của chức quyền, ông buông lời triết lý, chẳng có thằng chó nào
không ham hố chức quyền.
Cội than thở uất ức, không lẽ phải bám đít trâu cày mãi thế này ư? Thật là
không chịu nổi. Hôm sau anh bực tức nói với bố, tôi sẽ tình nguyện đi bộ
đội vào Nam để thoát ô nhục. Ông Cành lượng sức mình không thể cản nổi
nó. Bây giờ ông đã hết thời và hết thế. Tay ông với điếu cày, vê thuốc,
châm lửa rít thuốc lào tành tạch.
