Ông Cành cười thầm, đôi mắt lồi của ông chớp liên hồi, ánh lên vẻ tinh
quái, óc vân vi bao ý nghĩ thầm kín… Bí mật về đội du kích từ danh tính,
trang bị đến cửa nhà, nơi trú ẩn đã bị phơi bày. Có thế chứ! Một mẫu đồng
sâu chỉ nhận nửa công trâu cày, tao chẳng dại đâu. Chỉ có mày là thằng khờ
dại, ngu ngốc Húc ạ! Mày hám lợi lại ngây thơ cả tin. Tao nào có thân tình,
huynh đệ gì với mày. Từ tấm bé, có bao giờ thằng Cành này chịu thua thiệt
và cũng chưa bao giờ tao coi mày là bạn tri kỷ. Thời buổi loạn lạc này,
khôn sống mống chết. Con trâu là đầu cơ nghiệp, nó là tiền là bạc, ai mà
chẳng quý, phải bằng mọi cách giữ lấy nó. Tình thế buộc thằng Cành này
phải bẩm báo với đồn trưởng Thuỷ Nhai vào ngày mai về số lượng, tên
tuổi, nơi cư ngụ của du kích. Âu cũng là cuộc đổi trác sòng phẳng, đổi trâu
mộng lấy năm mạng du kích… Đột nhiên ông Cành cười ha hả, ông Húc
cũng tức thời cười hề hề phụ hoạ. Tiếng cười dễ dãi và chính ông cũng
chẳng hiểu vì sao mà mình cười. Người thì cười bởi trong lòng phấn khích
vì mưu mẹo thành đạt. Kẻ thì cười vì muốn hoà niềm vui với chiến hữu
thân tình.
Theo đề nghĩ của ông Húc với cấp trên, ông Cành được đề bạt làm tiểu đội
phó du kích xã và ba ngày nữa có cuộc họp huyện đội. Chỉ huy du kích các
xã được triệu tập để nghe cấp trên phổ biến tình hình nhiệm vụ mới. Ông
Húc bận việc gia đinh, bởi con lợn sề của nhà ông đúng ngày trở dạ sinh đẻ,
phải ở nhà để chăm chút nó. Ông Cành thay mặt xã đội đi họp thay thế.
Việc ông Cành phải đi họp lập tức được ông bẩm báo với quan thiếu uý đồn
trưởng vào buổi tối hôm ấy. Ông tức tốc sai thằng Cội đến thẳng đồn Thuỷ
Nhai gặp thiếu uý trưởng đồn, dặn con phải bắt liên lạc bí mật theo mật
khẩu và cách thức mà quan đồn trưởng đã dạy bảo, kèm theo đề xuất của
mình. Ông đề nghị binh lính đồn Thuỷ Nhai kịp thời hành động ngay tắp lự
trong thời gian mình vắng nhà, bận đi họp huyện đội. Đồn trưởng gật gù
mỉm cười, bộ ria mép sâu róm lại quằn lên như giẫy giụa. Hắn bằng lòng
lắm về đề xuất khôn ngoan, có tính toán của ông Cành. Việc ông đi họp
