Mike Rutherford, cùng anh bạn tốt Peter Gabriel của tôi, là thành viên sáng
lập Genesis, một trong những ban nhạc yêu thích nhất mọi thời với tôi (xét
ở hãng ghi âm Virgin, tất nhiên), đã tổng kết rất súc tích về sức mạnh của
hợp tác như thế này: “Góp mặt trong một ban nhạc luôn là sự thỏa hiệp.
Nhưng nếu đạt được sự cân bằng, thì cái bạn mất đi khi thỏa hiệp, sẽ lại
được thu về trong hợp tác.” Và câu đó còn có ý nghĩa hơn cả ngạn ngữ cổ:
“Chia sẻ vấn đề, khó khăn vơi nửa”. Tôi thích nhìn nhận nó từ quan điểm
rằng, một thử thách không được chia sẻ tương đương với một cơ hội bị bỏ
lỡ. Ta đều biết điều này: Không có gì giống như thuở trứng nước của một
doanh nghiệp mới khởi sự, khi ai cũng hừng hực khí thế, phăng ra lia lịa ý
tưởng và tầm nhìn về tương lai. Và trách nhiệm thuộc về quản lý ở mọi
tầng lớp trên kim tự tháp để làm sinh sôi nảy nở không ngừng nền văn hóa
năng nổ và cộng tác cởi mở như thế, nhằm duy trì và tạo điều kiện cho
nguồn năng lượng, tinh thần tự do bày tỏ như thuở khai thiên lập địa ấy.
Như vậy nghĩa là càng ít tường rào càng tốt – dù là tường rào hữu hình hay
ẩn dụ. Nó cũng đòi hỏi phải có những lãnh đạo hăng hái xông lên xắn tay
trực tiếp làm mọi việc. Steve Jobs đã tóm lược thật đích đáng khi ông nói
với tiểu sử gia Walter Isaacson: “Sáng tạo nảy sinh từ những cuộc họp bộc
phát, những trao đổi ngẫu nhiên. Anh tình cờ đụng ai đó, anh hỏi họ đang
làm gì, anh thốt lên ‘Ối chà’ và chẳng bao lâu sau, anh đã xào xáo nung
nấu đủ thứ ý tưởng trên đời.”
GẶP TÔI Ở QUẢNG TRƯỜNG
“Hợp tác” hẳn là từ gắn chặt với tên tuổi Steve Jobs, vì suốt đời mình, ông
luôn hăng hái đủ cách để tạo dựng điều này – và không chỉ ở mỗi Apple.
Khi sáng lập Pixar, “cái nôi” của những bộ phim tuyệt vời như Toy Story,
Monster Inc. và nhiều hoạt hình kinh điển khác, ông đã nỗ lực vượt bậc để
biến những hợp tác ngoài dự kiến trở thành một trong những nền tảng cho
công ty – đúng theo nghĩa đen! Theo mệnh lệnh của Jobs, khuôn viên tổng
sở của công ty tại Emeryville, California được thiết kế xung quanh một cửa
vào không gian mở rộng lớn – phiên bản tân thời của các quảng trường La
