Phong Tuc Tap Quan Viet Nam
thử tài nhau để lựa chọn nhau. Nếu có ai có vẻ nhút nhát, các bà già đi lẫn trong đám
hội như có vẻ khuyến khích để cho những đôi trai gái dễ biết thương yêu nhau.
Tuy có sự gần gũi, đụng chạm, nhưng vẫn trong giới hạn lễ giáo. Gặp gỡ nhau để
tìm hiểu, nhưng không sàm sỡ. Những gái lẳng lơ, trai đĩ bợm muốn vượt giới hạn lễ
giáo với trò ong bướm đều bị mọi người chê cười khinh rẻ.
Những cuộc gặp gỡ ngày hội, cũng như trong lúc vui hát cùng nhau khi nghỉ ngơi
công việc chỉ là bước đầu đưa tới cuộc hôn nhân với đủ lễ nghi, và phong tục cũng chỉ
dễ dãi trong giới hạn đó.
Trai kén vợ, gái kén chồng, đúng như câu ca dao:
"Chim khôn đậu nóc nhà quan
Trai khôn tìm vợ, gái ngoan tìm chồng.’
Như trên đã nói, trai kén vợ thì kén đức, nhưng nếu cùng đi với đức, lại là một nhan
sắc kiều diễm thì càng hay. Câu ca dao dưới đây, đã nói lên sự yêu thương của chàng
trai đối với một cô gái qua những điểm nào:
"Một yêu tóc để đuôi gà
Hai yêu lời nói mặn mà có duyên;
Ba yêu má lún đồng tiền.
Bốn yêu răng lánh hạt huyền kém thua;
Năm yêu cổ yếm đeo bùa.
Sáu yêu nón thượng quai tua dịu dàng;
Bảy yêu nét ở khôn ngoan,
Tám yêu ăn nói lại càng thêm xinh;
Chín yêu em ở một mình,
Mười yêu con mắt hữu tình với ai.’
Trai yêu gái vì nết na vì nhan sắc, gái lại kén trai là bậc tài hoa, là kẻ hơn người.
"Lấy chồng cho đáng tấm chồng,
Bõ công trang điểm má hồng răng đen’.
*
* *
"Ăn đua cho đáng ăn đua,
Lấy chồng cho đáng việc vua việc làng’
Trong những buổi hát đối, nhiều câu hát là câu ướm hỏi:
"Anh thấy em anh cũng muốn chào,
Sợ lòng bác mẹ cây cao lá dài’.
*
* *
"Thuyền ai lơ lửng bên sông,
Có lòng đợi khách hay không hỡi thuyền?
Ai đi đâu đấy hỡi ai?
Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm.’
Và nhiều câu hát, chính là để nói lên sự gắn bó của lòng mình đối với người
thương:
"Ai ơi đã quyết thì hành,
Đã đan thì lận trọn vành mới thôi.
Ai ơi giữ chí cho bền,
Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai!’
